Fegurðin að Fjallabaki

Skallar og hattar voru áberandi í óhefðbundinni ferð um Friðlandið með Ferðafélagi Árnesinga.

Gengið frá Landmannalaugum inn Litla Brandsgil og upp á hrygginn Milli Brandsgilja (921 m). Þaðan haldið vestan undir  Skalla á sléttuna. Þaðan sá vel til Hofsjökuls og Hágögur voru glæsilegar austan við jökulinn. Þegar upp var komið opnaðist glæsileg sýn á hinn leyndardómsfulla Torfajökul. Öll þessi marglitu, einkennilegu fjöll blöstu við. Gengið niður á Suður-skalla (921 m).   Þaðan haldið niður að Hattveri, framhjá tignarlegum Hatti og nesti snætt undir honum.  Nokkrir klifruðu upp á Hatt og upplifðu ljóst  líparítið á kollinum. 

Eftir gott stopp var gengið eftir Jökulgilsbotni. Þaðan haldið í vestur upp hrygginn Milli Hamragilja og stefnan sett á Gráskalla.  Á leiðinni sá ofan í Stóra Hamragil. Strýta ein nafnlaus er á fjallinu þar sem gengið var upp og minnti hún á Lóndranga á Snæfellsnesi  undir ákveðnu sjónarhorni.  Á leiðinni sá ofan í Stóra Hamragil. Þar sást frumgerð af Hatti en skaparinn hefur æft sig vel fyrir hinn fullkomna Hatt.

Undir Gráskalla sá til Vatnajökuls með mikið landslag og með tignarlegan Sveinstind sem bar af í forgrunni,  Grímsvötn, svart Pálsfjall og Þórðarhyrnu.  Farið niður af sléttunni niður í Grænagil en þar var brattasta brekkan um 100 metrar og minnti á ferð niður í Víti í Ösku. Þaðan gengið eftir kolsvörtu Laugahrauni en þar er torleiði og virtist ætla að hrynja yfir okkur en áhugaverð ganga.

Á leiðinni úr Landmannalaugum sá til Þóristinds og minnti hann á hið lögulega Matterhorn.

 

Syðri-skalli og hryggur að honum og leyndardómsfullur Torfajökull í fjarska.

Hattur í Hattveri er glæsileg náttúrusmíð. "Hattarhryggur" liggur að kynlega stuðlaða ríólítnúpnum Hatti.

Dagsetning: 17. ágúst 2013 
Mesta hæð: 960 m,  barmur undir Skalla

GPS hnit Hattver: 704 m (N:63.56.020 - W:19.03.398)
Hæð í göngubyrjun:  600 metrar (N:63.59.385 – W:19.03.464) við rútuplan.
Heildarhækkun: 1.200 metrar           
Heildargöngutími: 8,5 klst, 510 mínútur (11:15 - 19:45) 

Erfiðleikastig:  3 skór
Vegalengd:  22,8 km 

Skref: 30,034
Veður kl. 15 Laufbali: Léttskýjað, NA 3 m/s,  12,1 °C.
Þátttakendur: Ferðafélag Árnesinga, 71 félagi
GSM samband:  Nei, en við skála FÍ og á nokkrum háum hæðum, 3G samband úti.

Gönguleiðalýsing: Lagt frá rútustæði við skála FÍ í Landmannalaugum. Krefjandi ganga, gengið eftir mjóum hryggjum. Ómótstæðileg litadýrð. Gengin Skallahringur. Torfajökulsaskja, stærsta líparítnáma landsins. Gimsteinasafn.

Myndir úr ferðinni

Sigurpáll Ingibergsson:

https://www.facebook.com/sigurpall.ingibergsson/media_set?set=a.10201201339228620.1073741830.1624936523&type=1

Jón Hartmannsson:

https://skydrive.live.com/?cid=4D4A7F61F1D7F547&id=4D4A7F61F1D7F547%2116639&v=3

Einar Bjarnason:

https://plus.google.com/photos/110610845439861884745/albums/5913450375417426353?banner=pwa

Daði Garðason, Ferðafélag Árnesinga:

http://www.flickr.com/photos/ferdafelag_arnesinga/sets/72157635118871371/

Roar Aagestad

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=4627706551052&set=pcb.568001316579884&type=1&theater

Ragnar Hólm Gíslason:

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10201846230907534&set=oa.567910189922330&type=1&theater

Ágúst Rúnarsson

https://www.facebook.com/agust.runarsson/media_set?set=a.10201626584176644.1073741852.1539905831&type=1

Heimildir

Friðland að Fjallabaki, Ábók Ferðafélags Íslands 2010.

Umhverfisstofnun, http://www.ust.is/library/Skrar/utgefid-efni/Baeklingar/Fjallabak_IS.pdf

Flateyjardalur

Flateyjardalur er 33 km langur dalur sem gengur inn í landið vestan Víknafjalla og  Kinnarfjalla. Sú  málvenja hefur þó verið um langan aldur að kalla einungis nyrsta hlutann, byggðina með sjónum Flateyjardal en telja mestan hluta dalsins til Flateyjardalsheiðar (220 m). Fimm sjálfstæð býli voru í dalnum  sem öll eru  komin í eyði, hið síðasta, Brettingsstaðir árið 1953. Undirlendi er þar allmikið og grösugt og rekar voru nokkrir. Vetrarríki er í Flateyjardal enda fyrir norðan 66 gráður og stutt frá Heimskautsbaugnum. Um dalinn lykja há fjöll og hlíðar þeirra eru vaxnar lyngi og öðrum gróðri, að minnsta kosti hið neðra.

Í Flateyjardal var sögusvið Finnbogasögu ramma, þar fæddist hann, var borinn út en síðar fóstraður til fullorðinsára á Eyri eða Knarrareyri. Rústir af bænum og fjárhúsum eru austan vatnsmikillar Dalsár.

Brettingsstaðir voru mest jörð í Flateyjardal og kirkjustaður um skeið, frá 1897 til 1960. En mikill jarðskjálfti skók Flatey 1872 laskaði kirkjuna. Í kjölfarið var ákveðið að flytja hana í land var og að Brettingsstöðum.

Gaman að upplifa lífsbaráttu íbúa dalsins í gegnum einfaldar og góðar merkingar á eyðibílum og ártal fylgir með.  Allt aftur til 1600.  Nokkuð fór í eyði þegar Öskjugosið var 1875 og mikil atvinna á stríðsárunum hefur frelsað restina af bæjunum undan harðindum.

Margir slæðufossar sáust í fjallshlíðunum og trölla- og mannamyndir meitlaðar í stein. Mikil kyrrð og berjaland gott. Sannkallað land göngumannsins.

 

Virðing - Tvennir tímar. Stórkostlegt að sjá fornminjar og vel viðhöldnu húsi, líklega frá 1928 á Brettingsstöðum.

Flatey, Víkurhöfði og Flateyjarsund séð frá gróinni heimreið að Brettingsstöðum. Flateyjarsund, þar eru talin ein mestu hrognkelsamið við strendur Íslands.

Dagsetning: 6. ágúst 2013 
Hæð Flateyjardalsheiðar: 220 m 
Lengd Flateyjardals, F899:  33 km 
GSM samband:  Já, gott við ströndina.

Ökuleiðalýsing: Lagt frá hliði við Þverá í Fnjóskadal.  Ágætis fjallvegur og lítið mál fyrir fjórhjóladrifsbíla með mikið af vöðum, pollum og lækjum en mikill snjór í fjallshlíðum enda heitt í veðri. Helst að passa sig á að festa bílinn ekki í sandi við ströndina. Gaman að sjá vatnaskil á heiðinni en glöggir ferðamenn geta séð þegar Dalsá fer að renna í norður eftir 6 km akstur.

Heimildir

Landið þitt Ísland, Þorsteinn Jósepsson og Steindór Steindórsson, 1987.

Íslendingasögur, Finnbogasaga ramma

Magnús Már Magnússon  http://magnus.betra.is/sida.php?id=82&preview=1

Steinhleðsla Þorvalds Thoroddsens

Í Hálendishandbók Páls Ásgeirs segir:  "Ofarlega í fjallinu þykir mögrum sérstætt að rekast á tóft eins og af litlum leitarmannakofa. Þetta munu vera rústir eftir bækistöðvar manna í einum af könnunarleiðöngrum Þorvalds Thoroddsen vísindamanns."

Mér var hugsað til Þorvaldar og félaga. Einnig til Fjalla Eyvindar og Höllu. Hvílík elja í Þorvaldi að leggja á sig tíu ára landkönnunarferðalag án flísfatnaðar og svefnpoka upp að -20. Það er þrekvirki að reisa vísindabúðir í 1000 metra hæð en á þessum árum var mjög kalt á Íslandi.

Ég skildi bakpoka minn eftir í vísindabúðunum og nýtti mér fagmannlegt handafl Þorvalds og félaga til að skýla honum og létta á mér fyrir toppun eða tindun.

Ég tel að myndirnar hér fyrir neðan sýni steinhleðsluna sem hlaðnar voru fyrir rúmri öld en Þorvaldur Thoroddsen fór í tvo landkönnunarleiðangra um svæðið, 1889 og 1893.

GPS hnit steinhleðslu: (N:64.06.306   W:18.25.349)

Hæð steinhleðslu: 1.016 metrar

Steinhleðsla, líklega eftir Þorvald Thoroddsen og félaga. Grænifjallgarður í bakgrunn.

Snjór enn á tindinum og ferðamenn á leiðinni. Steinhleðslan sést við enda snjóskaflsins. Víkurskarð liggur frá veginum F235 vestan Hrútabjarga.

Fagralón

Fagralón er eitt af a.m.k. níu lónum í Fögrufjöllum við Langasjó.  Fagralón er við Sveinstind og hefur margoft verið myndað með tindinum. 

Fögrufjöll eru tvöfaldur, örmjór fjallgarður, alsettur hnjúkum. Milli þeirra hafa lón víða orðið innlyksa. Fögrufjöll nær algróin til að sjá, klædd mosa og háplönum á stangli. Stingur það í stúf við auðnina norðvestur af Laka.

Til er skemmtileg gönguleið frá Sveinstindi umhverfis lónið eftir hryggjum og ströndinni.  Einnig er hægt að ganga frá veiðihúsinu við Langasjó, meðfram ströndinni.  Fara upp stíg upp einn hrygginn eftir augljósri slóð og þá blasir vestari endi lónsins við. Halda áfram í austur en á smá kafla er laus skriða. Þegar hún er yfirstigin birtist svartur lágreistur háls, Þröskuldur kallast hann. Hægt er að fara vogskorna ströndina til baka.  Tekur hringferð þessi tvo og hálfan tíma til þrjá.

Eyjarnar í Langasjó njóta sín vel í þessari gönguferð. Gengið er meðfram vatnsendanum og lítur slóðin ekki vel út í fjarlægð en þegar á hólminn er komið þá er gangan einföld og hættulaus. 

Sé haldið áfram yfir í næsta lón, þá er skemmtilegt örnefni á leiðinni, Tanngarður en sagan segir að leitarmaður einn hafi týnt tönnum sínum þar og ekki hefur hann enn fundist. Það eru mörg örnefni í þessum dúr þarna en landið er svo ósnortið nema af göngumönnum.  Fæst af örnefnunum eru skráð og sum verða eflaust ekki samþykkt.

Rúmlega 5 km löng ganga önnur leiðin. Hringurinn er um 10 km, stikuð að hluta frá Sveinstind.  

GPS:  Eystri endi Fagralóns:  N:64.08.067, W:18.21.210   (704 m)

Glæsilegt göngukort er á leiðinni að Sveinstindi við Langasjó.  Leiðin vel merkt og vegprestar benda á helstu örnefni.

Dökkur þröskuldur í Fögrufjöllum framundan og tengist Langanesi. Eystri endi Fagralóns í fjarska og Fagralón til hægri umvafið fjallafegurð. 

Göngumenn við eystri enda Fagralóns með Sveinstind í bakgrunn. Vegalengdin að tindinum er um 5 km. 

Sveinstindur (1.090 m)

Það var ljúft að anda að sér tæru fjallaloftinu þegar maður steig út úr tjaldinu hjá veiðihúsinu við Langasjó. Umhverfi sem þetta á engan sinn líka, upphafið, eyðilegt og hljótt. Framundan var spennandi ganga á Sveinstind í Fögrufjöllum.

Ég hafði reynt göngu á Sveinstind fyrir fjórum árum í ferð með Augnablik en þá var mikil þoka á tindinum.

Langisjór var einn best varðveitti leyndardómur við jaðar Vatnajökuls. Það var fyrst árið 1878 að skaftfellskir leitarmenn fengu veður  af stöðuvatni handan fjalla sem þeir gáfu nafnið Skaftárvatn og fjallgarðinum Skaftárfjallgarður, síðar kallað Fögrufjöll.  Hæsta tindi í fjallgarðinum gáfu þeir nafnið Bjarnatindur eftir Bjarna [Bjarnasyni] í Hörgsdal á Síðu.  

Þegar Þorvaldur Thoroddsen landkönnuður kom að Langasjó á árunum 1889 og 1893 skapaði hann örnefnin Sveinstind og Langasjó.  Hvarf þá nafnið Bjarnatindur en lægri tindur í fjallinu ber nafn Bjarna.

Sveinstindur nefndur eftir Sveini Pálssyni (1762-1840) lækni og náttúrufræðingi. Hann er eitt flottasta útsýnisfjall landsins ef skyggni er gott.

Gangan er nokkuð auðveld þó að bratt sé og greinilegur slóði alla leið. Á tveim stöðum hafa verið settar stálplötur í gönguleiðina til að koma í veg fyrir smáskriður.

Útsýni af toppi Sveinstind er víðsýnt og stórbrotið.  Langisjór blátær ber af með sína fallegu liti. Einstök Fögrufjöll eru tvöfaldur, örmjór fjallgarður, alsettur hnjúkum. Milli þeirra hafa lón víða orðið innlyksa. Þau eru hulin grænum mosa og háplöntum á stangli. Norðan við Langasjó eru gróðurlaus Tungnaárfjöll. Skaftá breiðir úr sér sunnan Fögrufjalla og ber mest á Stakafelli. Risinn Vatnajökull sýndi hvítar breiðurnar með Kerlingar og svart Pálsfjall og snævi þakin Þórðarhyrna ber af í austri. Landmannaafréttur, Veiðivötn og Kerlingarfjöll eru í norðri og Hekla áberandi í vestur.  

Lakagígaröðin í suðri er stórfengleg og með Þjórsárhraun getur orðið glæsilegur Eldfjallagarður. Grænifjallgarður glæsilegur í auðninni. 

Fyrir neðan tindinn í rúmlega þúsund metra hæð eru vegamót en hægt er að ganga niður í skála Útivistar og halda þaðan í Skælinga. Stutt þar frá er steinhleðsla. Talið er að Þorvaldur Thoroddsen hafi hlaðið hana til varnar tjaldi sínu.

Sveinstindur í vesturenda Fögrufjalla. Næst hæsti tindurinn heitir Fagra (923 m) og er í austurenda fjallgarðsins. Fögruvellir, Fagralón og Fagrifjörður með eyjunni Ást eru fögur örnefni þarna.

Gönguleið á Sveinstind. Fylgt er hryggnum til vinsti, alla leið á topp.  Hækkun 413 metrar.

 

Á toppi Sveinstinds í 1.090 metra hæð.  Göngufólk umkringt ægifegurð. 

Dagsetning: 27. júlí 2013 
Hæð Sveinstinds: 1.090 m 

GPS hnit varða á toppi Sveinstinds: (N:64.06.346 - W:18.25.088)
Hæð í göngubyrjun:  677 metrar (N:64.06.163- W:18.26.672) við bílaplan.
Hækkun: 413 metrar           
Uppgöngutími: 81 mín (09:36 – 10:57)
Heildargöngutími: 180 mínútur (09:36 - 12:30)  Gott stopp á Sveinstindi

Erfiðleikastig: 2 skór
Vegalengd:  5 km 
Veður kl. 12 Vatnsfell: Heiðskýrt, SV 4 m/s,  16,3 °C. Raki 54%
Þátttakendur: Skál(m), 7 manns.
GSM samband:  Já, á köflum.

Sveinstindar:  (2) Sveinstindur í Öræfajökli (2.044 m)

Gönguleiðalýsing: Lagt frá bílastæði undir Sveinstind. Gengið eftir stikaðri leið yfir gróðurlítið svæði en  klædd mosa og háplöntum á stangli.  Traust undirlag eftir hálsum og hryggjum að vörðu á toppi og við blasir ægifegurð.

Heimildir

Leyndardómur Vatnajökuls, Hjörleifur Guttormsson og Oddur Sigurðsson, 1997.

Ísafold,  1878  bls. 69 - http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=273166&pageId=3939780&lang=is&q=Vatnaj%F6kli

Náttúrufræðingurinn, 1958.  http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=4269151&issId=291007&lang=da 

Snæfellsjökull (1.446 m)

Hverfandi jöklar er frábært framtak hjá Útivist.  Fyrsta jöklaferðin í þemanu var á konung íslenskra fjalla, Snæfellsjökul sunnudaginn 7. júlí 2013.

Snæfellsjökull (10 km²) hefur mikið látið á sjá á síðustu árum. Hann er 13. stærsti jökull landsins en þriðji vinsælasti íslenski jökullinn á Google með 394 þúsund leitarniðurstöður. En sögur um kraft jökulsins, Bárð Snæfellsás og glæsileg keilulögun og bloggfærslur á sólríkum dögum í höfuðborginni afla honum vinsælda.

Hverfandi jökull
Samkvæmt nýjum mælingum hefur Snæfellsjökull lækkað um einn og hálfan metra að meðaltali síðustu tíu ár. Mest þynnist hann á jöðrunum, sums staðar um 30-40 metra, minna á hákollinum en þar hefur hann þynnst um nokkra metra.
Á sama tíma hefur flatarmál hans minnkað um rúman ferkílómetra í um 10 ferkílómetra. Ef horft er aftur til byrjunar síðustu aldar þá er Snæfellsjökull helmingi minni nú en hann var að flatarmáli og ekki nema þriðjungur að rúmmáli. Ef ekki verður mikil breyting á tíðarfari þá hverfur Snæfellsjökull á næstu áratugum.        

Göngumenn höfðu fylgst vel með veðurspám og von var á lægð en síðdegis. En spár gerðu ráð fyrir björtu veðri fram eftir degi. 

Þegar lagt var af stað kl. 8 frá BSÍ sást til sólar en þegar kom á Snæfellsnesið var þungt yfir. Þó sá í sólarglennu á Arnarstapa. Gaf það göngumönnum von. Í hópnum voru 5 útlendingar, fjórðungur göngumanna og misvel búnir. Höfðu þeir mikinn áhuga á krafti Snæfellsjökuls og bráðnun jökla vegna hækkandi lofthita.

Þegar komið var á Jökulhálsinn, F570 keyrðum við inn í þoku og vonuðust bjartsýnustu menn eftir því að komast upp úr skýjunum, í sólina sem var í veðurkortunum. Undirbúningur hófst í rútunni og drukku menn fyrir ókomnum þorsta og komu orku í kroppinn. En þegar lagt var í gönguna kl. 11.40 sást að þokan var að þéttast.   Fararstjórinn, Guðjón Benfield klæddist gulum buxum og vonuðust menn til að þetta væri ekki eina gula sjónin í ferðinni.

Gengið var eftir gljúpu hjarni alla leið og þegar komið var í 1.000 metra hæð þá mættu fyrstu rigningardroparnir okkur. Áfram var haldið og bætti í vindinn og úrkomuna. Svöruðu göngumenn því með betri klæðnaði.  Ákveðið var að ganga aðeins lengur en sífellt bætti í. Því tók leiðangursstóri þá réttu ákvörðun að snúa við. Stundum þarf meira hugrekki til að snúa við en ana upp.  Göngumenn voru þá í 1.071 metra hæð og 1,4 km eftir.

Eggert Ólafsson og Bjarni Pálsson
Þeir félagar Eggert og Bjarni gengu á Snæfellsjökul 1. júlí 1753 en til forna hét jökulinn einungis Snjófell og talinn vera hæsta fjall á Íslandi. Þeir höfðu með sér loftvogir, áttavita kvikasilfursmæli. Einnig sterka taug og slæður fyrir augun og njarðarvött.

"$422. Menn töldu fyrirætlun okkar, að ganga á jökulinn, fullkomna fífldirfsku. Það var meira að segja talið með öllu ókleyft af ýmsum sökum. Í fyrsta langi væri leiðin svo löng og fjallið bratt, svo að ókleyft væri, í öðru lagi væru sprungurnar í jöklinum ófærar yfirferðar öllum mönnum, og loks var fullyrt, að menn yrðu blindir af hinu sterka endurskini sólarljóssins á jöklinum" 

Ekki urðum við  blind eða hringluð en hundblaut og köld.

Göngumenn á niðurleið og hafði veður aðeins batnað. Það sér móta fyrir förum eftir snjóbil og vélsleða frá ferðaþjónustu Snjófells Arnarstapa. 

Dagsetning: 7. júlí 2013 
Hæð Miðþúfu: 1.446 m 
GPS hnit á snúning: (N:64.48.643 - W:23.45.619)  í 1.071 metra hæð.
Hæð í göngubyrjun:  561 metrar (N:64.48.253- W:23.41.954) hjá snjósleðaleigu.
Hækkun: 510 metrar (885 metrar)          
Uppgöngutími: 120 mín (11:40 - 13:40) – 3 km loftlína
Heildargöngutími: 180 mínútur (11:40 - 14:40)  3,6 km

Erfiðleikastig: 2 skór
Vegalengd:  7,2 km 
Veður kl. 12 Gufuskálar: Alskýjað, S 9 m/s (10-13 m/s),  9,4 °C. Raki 73%

Veður kl. 12 Bláfeldur: Alskýjað, S 5 m/s (6-7 m/s),  9,2 °C. Raki 82%, skyggni 30 km.
Þátttakendur: Útivistarræktin, 20 manns með fararstjórum.
GSM samband:  Nei, ekki hægt að senda SMS í byrjun.

Gönguleiðalýsing: Lagt frá snjósleðaleigu á Jökulháls. Gengið inn Hyrningsdal og stefnt á Þríhyrning. Þaðan tekin stefna á Jökulþúfur.   Hjarn alla leið frá vegi og sökk fótur ofaní. Þungt færi. Ekki sást í jökulsprungur.

Heimildir

Ferðadagbók Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar - http://handrit.is/is/manuscript/view/IB02-0008

RÚV -  http://www.ruv.is/frett/snaefellsjokull-ad-hverfa

Snjófell - http://www.snjofell.is 

Vatnajokull.com - http://www.vatnajokull.com/Snaefellsjokull/ 

Vísindavefur.is - http://visindavefur.hi.is/svar.asp?id=4704

Þjóðgarðurinn Snæfellsjökull - http://ust.is/snaefellsjokull/

 

Húsmúli (440 m)

Húsmúli er dyngja sem allir sjá á leið yfir Hellisheiði en fæstir vita um af því að múlinn fellur svo vel inn í umhverfið. Húsmúli er fell sem gengur suðvestur úr Henglinum og er í raun helmingur af fornri dyngju. Á kortum lítur Húsmúli út eins og skel á hvolfi.

Ekið eftir Suðurlandsvegi og beygt við Stóra-Reykjafell að virkjanasvæðinu. Farið frá innsta skála við Sleggjubeinsskarð að Þjófagili og því fylgt upp á Húsmúla. Í bakaleiðinni var komið við hjá Draugatjörn.

Eftir rúmlega háltíma göngu upp Þjófagil var komið upp á topp Húsmúla. Þaðan sást vel yfir dyngjuna. Gengin var hringur og eftir 5 km göngu komum við niður af múlanum að Draugatjörn.  Við rústir sæluhússins var nestið tekið upp.

Draugatjörn og Húsmúlarétt  er ein merkilegustu kennileiti á þessu svæði. Hin forna þjóðleið yfir Hellisheiði lá hér um og í árdaga var hér sæluhús sem var mjög reimt í. Sökum reimleika var sæluhúsið síðar flutt að Kolviðarhól árið 1844.

Ágætis sýn yfir Svínahraun og Hellisheiðarfjöll. Má nefna Skarðasmýrarfjall, Stóra-Sandfell, Geitafell, Lambafell, Blákoll og Vífilsfell. Einnig rafmagnslínur sem skera hraunið. 

 Útivistarrækin á toppi Húsmúla. Slegga til vinstri og hið orkumikla Stóra-Reykjafell til hægri.

 

Dagsetning: 3. júlí 2013 
Hæð Húsmúla: 440 m 
GPS hnit á kolli Húsmúla: (N:64.03.371 - W:21.22.647)

Lægsta gönguhæð: 265 metrar við Draugatjörn (N:64.03.020 - W:21.24.621)
Hæð í göngubyrjun:  315 metrar (N:64.02.898 - W:21.22.394) við Sleggjubeinsskarð
Hækkun: 125 metrar          
Uppgöngutími: 35 mín (19:15 - 19:50) – 900 loftlína
Heildargöngutími: 155 mínútur (19:15 - 21:50)
Erfiðleikastig: 1 skór
Vegalengd:  8 km 
Veður kl. 21 Hellisheiði: Skýjað, SSA 4 m/s,  7,0 °C. Raki 78%
Þátttakendur: Útivistarræktin, 69 manns á 24 bílum.
GSM samband:  Já, gott.

Gönguleiðalýsing: Lagt frá  innsta skála við Sleggjubeinsskarð að Þjófagili og því fylgt upp á Húsmúla. Þægileg  ganga á dyngjunni enda vel stikuð. Tilkomulítill múli með þjóðleiðir á aðra hönd og orkubú á hina. Hljóðmengun, sjónmengun og brennisteinsmengun á gönguleiðinni.

Heimildir:

Húsmúli  - http://www.centrum.is/~ate/husmuli.htm

OR -  http://www.or.is/sites/default/files/velkomin_a_hengilssvaedid_gonguleidir.pdf

Toppatrítl - http://www.toppatritl.org/ganga20100505.htm

 

 

 

Hvalaskoðun 1993

Hvalurinn – hvílíkt tákn! Hann er eina spendýrið sem rúmast ekki innan mannlegrar lögsögu – eina spendýrið sem við getum ekki haft í dýragarði. Hann er dýrið sem svamlar um heiminn eftir sínum risabrautum og hefur samskipti við frændur og frænkur með sínu heimullegu hljóðum og hann á ekki neitt undir mönnunum; hann er frjáls; hann er náttúran sem hefur gildi í sjálfri sér; hann er fagurt sköpunarverk, tröllaukinn leyndardómur, hann er fjarlægur og ræður því sjálfur hvenær hvernig hann birtist, og hann hlýtur að vita eitthvað sem við vitum ekki … [Guðmundur Andri Thorsson, 2006]

Nú berast fregnir að því að langreyður sem er í útrýmingarhættu og veiddur á Íslandi er notaður í gæludýrafóður í Japan. 

Aðgerðasinnar á vefsíðunni Avaaz.org eru að safna undirskriftum og þegar milljón verður náð ætla þeir að senda forsætisráðherra Hollands, Mark Rutte listann og biðja um banna flutning hvalkjöts í gegnum hollenskar hafnir.

„Langreyðar eru töfrandi skepnur. En eftir nokkra daga mun yfir 180 af þessum skepnum í útrýmingarhættu verða slátrað af einum auðjöfri og félögum hans, sem eiga það sumaráhugamál að skutla þá, búta þá niður og að senda þá til Japans í gegnum Holland - til þess eins að búa til hundamat!“

Rifjast þá upp fyrir mér hvalaskoðunarferð sem ég fór í fyrir 20 árum og sannaðist það sem ritað er hér í byrjun.

Fyrir 20 árum fór hópur danskra fuglaáhugamanna í hvalaskoðunarferð frá Höfn með Jöklaferðum. Eitt af afsprengjum Jöklaferða voru hvalaskoðunarferðir en þar vann fyrirtækið algert brautryðjendastarf. Ég fór óvænt í mína fyrstu hvalaskoðunarferð með Sigurði Ólafssyni SF 44 með danskan hóp í júlí sumarið 1993 og er sú ferð mér ógleymanleg. Hópurinn samanstóð af 24 fuglaáhugamönnum og höfðu þeir frétt af því að hægt væri að komast í hvalaskoðunarferð frá Hornafirði. Áhöfnin á Sigurði Ólafssyni var tilbúin að fara í ferðina þótt humarvertíð stæði yfir. Það hafði sést til hnúfubaka við Hrollaugseyjar og voru skipstjórar á öðrum bátum fúsir að veita upplýsingar. Síðar á árinu fóru fjórir hópar frá Discover The World í hvalaskoðunarferðir og heildarfjöldi 1993 var 150 manns. Hornafjörður var höfuðborg hvalaskoðunar á Íslandi á þessum árum.

Á síðasta ári fóru 175.000 manns í hvalaskoðun á Íslandi en enginn frá Höfn. Svona geta hlutirnir breyst og vaxið hratt.

Hnúfubakar eru í útrýmingarhættu en stofninn hefur vaxið. Norður-Atlantshafsstofninn talinn vera á bilinu 12.000 til 14.000 dýr.

http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=194840&pageId=2615022&lang=is&q=Ari 

Frétt í ferðablaði DV 21. júlí 1993.

Greinar á horn.is um hvalaskoðun frá Hornafirði

http://web.archive.org/web/20030826144551/http://horn.is/pistill.php?ID=60

http://web.archive.org/web/20030826144702/http://horn.is/pistill.php?ID=62

Fagradalsfjall (391 m)

Fagradalsfjall (391 m), vestasta fjallið í Reykjanesfjallgarðinum var heimsótt á baráttudegi verkalýðsins. Í fjallinu eru þrjú flugvélaflök frá seinni heimsstyrjöld. Markmiðið var að finna þau og minnast þess hversu vitlaus stríð eru.

Fagradalsfjall er fyrir norðaustan Grindavík. Það er fjalllendi með mörgum fjöllum af öllum stærðum og gerðum. Á kortum er það merkt mjög greinilega sem Fagradalsfjall en það fjall má telja sem kjarnann í þessu fjalllendi. Þau fjöll sem ganga út úr því bera einnig sín eigin nöfn.

Fagradalsfjall er myndað við gos undir jökli og flokkast undir s.k. stapa því gosið hefur á endanum náð upp úr íshellunni og náð að mynda hraun. Megingígurinn er nyrst á fjallinu þar sem það rís hæst. Þaðan hefur svo hraunið runnið til suðurs og er fjallið um 100 metrum lægra þar. Hæsti hlutinn heitir Langhóll og gægist 40 metra yfir hásléttuna.

Á föstudaginn, 3. maí kl. 16.20 verða 70 ár síðan B24D sprengiflugvél fórst í fjallinu. Í henni var æðsti yfirmaður herafla Bandríkjanna í Evrópu, hershöfðinginn Frank M. Andrews. Hann fórst þarna ásamt ásamt þrettán öðrum félögum sínum. Einn komst af.

Kastið vestan við Fagradalsfjall. Þar hafnaði B-24D "Hot Stuff" sprengiflugvélin. Sandhóll lúrir á bakvið.

Því leikur Fagradalsfjall, þó lágreist sé, nokkra sögu í heimssögunni. Síðar tók Dwight D. Eisenhower við yfirmannsstöðunni. Stjórnaði aðgerðum í Normandy og varð í kjölfarið 34. forseti Bandaríkjanna.

Menn hafa velt því fyrir sér hvernig Kalda stríðið hefði litið út ef Andrews hefði lifað af heimsóknina til Íslands og Fagradalsfjall verið aðeins lægra. Hann var miklu mildari maður, ekki eins kaldur og Ike.

Því er viðeigandi að ganga á Fagradalsfjall á köldum baráttudeginum, fyrsta maí, og minnast í kuldanum hermanna 28 sem létust þar í hildarleiknum.

Ekki gekk okkur vel að finna flugvélaflökin þrjú.  En það mætti klárlega gera upplýsingaskilti á Suðurstrandarvegi fyrir framan fjallið sem segir þessa merkilegu sögu. Einnig gefa upp staðsetningarpunkta svo göngufólk geti fundið það sem eftir er af flökunum og rifjað upp atburði þessa og tilgangsleysi stríða.

Göngufólk getur fylgst með krafti náttúrunnar. Orðið vitni að því hvernig hún brytjar flökin niður í tímans tönn.

Útsýni yfir Reykjanesskagann er mjög gott af toppi Fagradalsfjalls, ofan af Langhól. Körfuboltabæirnir, Grindavík og Keflavík sjást vel ásamt minni þorpum.  Einnig sér til höfuðborgarinnar og austur til Eyjafjallajökuls.  Fjallaröðin, Keilir, Litlihrútur, Kistufell og Stórihrútur er glæsileg í návígi.

Dagsetning: 1. maí 2013
Hæð Fagradalsfjalls: 391 m
GPS hnit á Landmælingastöpli á toppi Fagradalsfjalls: (N:63.54.280 - W:22.16.379)
Hæð í göngubyrjun:  86 metrar (N:63.51.985 - W:22.19.162) við Suðurstrandarveg
Hækkun: 305 metrar         
Uppgöngutími: 154 mín (11:58 - 14:32) – 6 km loftlína, með leit að braki
Heildargöngutími: 320 mínútur (11:58 - 17:18)
Erfiðleikastig: 1 skór
Vegalengd:  14 km
Veður kl. 15 Grindavík: NNA 7 m/s, 1,2 °C. Raki 44%
Veður kl. 12 Grindavík: NNA 8 m/s, 0,5 °C. Raki 47%
Þátttakendur: Rannsóknar- og friðarferð, 4 alls í föruneyti
GSM samband:  Já, en óstöðugt í dölum

Gönguleiðalýsing: Lagt frá Suðurstrandarvegi með stefnu á Kastið (2,2 km). Leitað að flugvélarflaki B-24. Síðan haldið upp á hásléttuna með stefnu á toppinn um mosavaxið móberg. Þaðan haldið niður í Drykkjarsteinsdal með stefnu á Stórahrút. Mikill uppblástur.

Heimildir:
Illugi Jökulsson: http://www.pressan.is/Frettir/Lesa_Illuga_utlondum/breytti-fagradalsfjall-ekki-bara--gangi-seinni-heimsstyrjaldar-heldur-lika-kalda-stridsins
Ferlir: http://www.ferlir.is/?id=6506
Ferlir: http://www.ferlir.is/?id=4185
Grétar William: http://gretarwilliam.wordpress.com/2007/10/24/fagradalsfjall-21-oktober-fundum-tvo-flugvelaflok-af-thremur/
Keilir: http://www.keilir.net/is/keilir/frettir/minningarathofn-um-andrews-hershofdingja
Heimildarmynd um B-24 Liberator, Andrews og flugslysið á Fagradalsfjalli [YouTube]
Toppatrítl: http://www.toppatritl.org/ganga20020501.htm

Ísland og The Taking of Pelham 1 2 3 (5/10)

The Taking of Pelham 1 2 3 er Hollywood kvikmynd frá 2009. Leikstjóri er Tony Scott heitinn og helstu leikarar eru John Travolta og Denzel Washington.  Þessi mynd er endurgerð eftir mynd frá 1974 og var sýnd á Ríkissjónvarpinu í gærkveldi.

Ísland kemur óvænt við sögu í gíslatökumáli en þá segir aðal söguhetjan frá ferðalagi til landsins árið 1998 með litháenskri rassfyrirsætu og jöklaferð á hundasleðum. 

Ekki áttaði ég mig á samhenginu.  

Í mistakasögu myndarinnar er sagt frá nokkrum mistökum í kvikmyndinni.

"Character mistake: Ryder says it takes 6 hours to fly to Iceland from New York. It takes less than 4."

Svo er hægt að sjá söguna um ferðalagið til Íslands á imdb.  Ekki fannst mér myndin tilkomumikil og gef fimm stjörnur af tíu mögulegum. Sagan dularfulla um Ísland gerir hana minnisstæða.