Flateyjardalur

Flateyjardalur er 33 km langur dalur sem gengur inn í landið vestan Víknafjalla og  Kinnarfjalla. Sú  málvenja hefur þó verið um langan aldur að kalla einungis nyrsta hlutann, byggðina með sjónum Flateyjardal en telja mestan hluta dalsins til Flateyjardalsheiðar (220 m). Fimm sjálfstæð býli voru í dalnum  sem öll eru  komin í eyði, hið síðasta, Brettingsstaðir árið 1953. Undirlendi er þar allmikið og grösugt og rekar voru nokkrir. Vetrarríki er í Flateyjardal enda fyrir norðan 66 gráður og stutt frá Heimskautsbaugnum. Um dalinn lykja há fjöll og hlíðar þeirra eru vaxnar lyngi og öðrum gróðri, að minnsta kosti hið neðra.

Í Flateyjardal var sögusvið Finnbogasögu ramma, þar fæddist hann, var borinn út en síðar fóstraður til fullorðinsára á Eyri eða Knarrareyri. Rústir af bænum og fjárhúsum eru austan vatnsmikillar Dalsár.

Brettingsstaðir voru mest jörð í Flateyjardal og kirkjustaður um skeið, frá 1897 til 1960. En mikill jarðskjálfti skók Flatey 1872 laskaði kirkjuna. Í kjölfarið var ákveðið að flytja hana í land var og að Brettingsstöðum.

Gaman að upplifa lífsbaráttu íbúa dalsins í gegnum einfaldar og góðar merkingar á eyðibílum og ártal fylgir með.  Allt aftur til 1600.  Nokkuð fór í eyði þegar Öskjugosið var 1875 og mikil atvinna á stríðsárunum hefur frelsað restina af bæjunum undan harðindum.

Margir slæðufossar sáust í fjallshlíðunum og trölla- og mannamyndir meitlaðar í stein. Mikil kyrrð og berjaland gott. Sannkallað land göngumannsins.

 

Virðing - Tvennir tímar. Stórkostlegt að sjá fornminjar og vel viðhöldnu húsi, líklega frá 1928 á Brettingsstöðum.

Flatey, Víkurhöfði og Flateyjarsund séð frá gróinni heimreið að Brettingsstöðum. Flateyjarsund, þar eru talin ein mestu hrognkelsamið við strendur Íslands.

Dagsetning: 6. ágúst 2013 
Hæð Flateyjardalsheiðar: 220 m 
Lengd Flateyjardals, F899:  33 km 
GSM samband:  Já, gott við ströndina.

Ökuleiðalýsing: Lagt frá hliði við Þverá í Fnjóskadal.  Ágætis fjallvegur og lítið mál fyrir fjórhjóladrifsbíla með mikið af vöðum, pollum og lækjum en mikill snjór í fjallshlíðum enda heitt í veðri. Helst að passa sig á að festa bílinn ekki í sandi við ströndina. Gaman að sjá vatnaskil á heiðinni en glöggir ferðamenn geta séð þegar Dalsá fer að renna í norður eftir 6 km akstur.

Heimildir

Landið þitt Ísland, Þorsteinn Jósepsson og Steindór Steindórsson, 1987.

Íslendingasögur, Finnbogasaga ramma

Magnús Már Magnússon  http://magnus.betra.is/sida.php?id=82&preview=1

Athugasemdir

[Sigurpáll Ingibergsson, 13.8.2013 kl. 15:36]

Úr Finnbogasögu ramma:

1. kafli

Ásbjörn hét maður. Hann var kallaður dettiás. Hann var Gunnbjarnarson Ingjaldssonar. Mikill maður var hann og sterkur og vænn að áliti. Hann bjó í Flateyjardal á bæ þeim er heitir á Eyri. Ásbjörn var kvæntur maður og átti Þorgerði systur Þorgeirs Ljósvetningagoða. Hún var kvenna vænst og skörungur mikill. Var þá ríki Þorgeirs bróður hennar sem mest og sona hans. Ásbjörn var norrænn að ætt og hinna ágætustu manna. Hann hafði stokkið út hingað fyrir valdsmönnum og þoldi eigi þeirra ójafnað og endemi sem margur annar gildur maður. Ásbjörn hafði goðorð um Flateyjardal og upp til móts við Þorgeir mág sinn.

Brettingur hét maður. Hann bjó á Brettingsstöðum í Flateyjardal. Hann átti þá konu er Þóra hét. Þeirra son hét Þorsteinn, annar Grímur, þriðji Sigurður.

Maður hét Ingi. Hann bjó að Jökulsá í dalnum. Sigríður hét kona hans. Þau áttu tvo sonu. Hét annar Þórir en annar Grímur. Þessir voru allefnilegir og gervilegir menn og hraustra manna. Var Ásbjörn landnámsmaður og svo þeir er fyrr voru nefndir.

Ásbjörn átti dóttur er Þórný hét. Hennar bað Austmaður sá er Skíði hét. Ásbjörn vildi eigi gifta hana. Þá er Ásbjörn var riðinn til þings um sumarið hafði Skíði tekið í brott meyna með ráði Þorgerðar móður hennar. Hann flutti hana til Noregs og gerði þar brullaup til hennar. Var hann mikilhæfur maður og átti frændur ágæta og hina bestu kosti. En þá er Ásbjörn kom heim af þingi varð hann reiður mjög að mærin var brott tekin, bæði Þorgerði og Austmanninum. Var hann fályndur og fastlyndur og hinn mesti ólundarmaður ef hann yrði reiður.

[Sigurpáll Ingibergsson, 14.8.2013 kl. 11:24]

Myndir á facebook

https://www.facebook.com/sigurpall.ingibergsson/media_set?set=a.10201166524358270.1073741828.1624936523&type=3