Örugg fram í maí 2012

Gott að fá þetta vísindalega staðfest með spennu í berginu.  Afkomumælingar sýna að 9 til 12 metrar bætast ofan á Mýrdalsjökul yfir veturinn.

Vísindamennirnir sem skrifa í ScienceNews telja umdeildu gosin með sem komu öll í júlí, óróann árið 1955,  1999 og núna í ár en gosið 1918 var alvöru.

Kíkjum á síðustu eldgos í Kötlugjánni.

Ár	Dagsetning	Goslengd	Hlaup	Athugasemd
1918	12. október	3 vikur +	24	Meiriháttar gos
1860	8. maí	3 vikur	20	Minniháttar
1823	26. júní	2 vikur +	28	Minniháttar
1755	17. október	4 mánuðir	120	Risagos
1721	11. maí	Fram á haust	>100	Mikið öskugos
1660	3. nóvember	Fram á næsta ár	>60	Öskufall tiltölulega lítið
1625	2. september	2 vikur	13	Minniháttar, flóð frá 2.-14. sept.
1612	12. október			Minniháttar
1580	11. ágúst			Öflugt, Urðu þytir í lofti

En talið er að um 15 önnur eldgos hafi orðið í Kötlugjánni frá landnámi.

Allt stemmir þetta og því getum við sofið róleg yfir Kötlu framí maí 2012. Október er líklegastur.

Heimildir:
Katla, saga Kötluelda, Werner Schutzbach, 2005
Jöklar á Íslandi, Helgi Björnsson, 2009

 

Katla virkari á sumrin

Senn bryddir á Kötlu

BBC hefur áhyggjur af Kötlugosi. Fjölluðu þeir um komandi eldgos í grein í gær, "New Icelandic volcano eruption could have global impact". Eru þeir minnugir Eyjafjallagosinu í maí 2010 og áhrif þess á flugumferð.

Fjölmiðar víða um heim hafa vitnað í fréttina og endurómað áhyggjur sínar.

Jarðeðlisfræðingar eru hógværir og gefa yfirlitt loðin svör þegar þeir eru beðnir um að spá fyrir um næsta gos eða hve lengi gosið muni standa yfir sé það í gangi.  En ég man eftir einni undantekningu.

Spáir Kötlugosi innan fimm ára
Árið 2004 kom góður greinarflokkur í Morgunblaðinu um Kötlu og spáði Freysteinn Sigmundsson, jarðeðlisfræðingur og forstöðumaður á Norrænu eldfjallastöðinni, því að Katla myndi gjósa eftir 2-3 ár eða í mesta lagi eftir 5 ár. Hann segir þrjú merki benda til þess að Kötlugos verði á næstu árum.

"Viðvarandi landris, aukin jarðskjálftavirkni og aukinn jarðhiti á undanförnum árum. Þessi þrjú merki hafa verið viðvarandi frá árinu 1999 og það virðist ekki draga neitt úr atburðarásinni. Þess vegna tel ég að fjallið sé komið að þeim mörkum að það bresti á allra næstu árum," 

Nú er árið 2012 að og ekki bólar á gosi sem senn kemur en mikill órói hefur verið og í október mældust 512 skjálftar í Mýrdalsjökli.   Þrjú ár fram yfir gosspá eru heldur ekki langur tími þegar jarðsagan er undir.

Það er því gott að gefa ekki upp tíma í jarðvísindaspám. Dæmin sanna það.

Katla - Saga Kötluelda
Í bókinnk Katla - Saga Kötluelda eftir Svisslendinginn Werner Schutzbach er saga Kötluelda rakin frá landnámi. En eiga Kötlugos að koma okkur í opna skjöldu?  Um Kötlugos 12. október 1918 segir:

"Kötlugosið haustið 1918 telst til hinna meiri háttar gosa og það stóð yfir í rúmar þrjár vikur. Aska sem kom upp, dreifðist yfir stór svæði, en einkum til norðausturs."

Aðdragandi Kötluelda
"Þegar nokkru fyrir gosið veittu menn því athygli, að austurhluti Mýrdalsjökuls lyftist lítt eitt, en vesturhlutinn, sem sýr að Mýrdal, seig svo að klettar komu í ljós, sem áður voru huldir ís. Allt sumarið var Múlakvísl nær vatnslaus og af ám, sem falla til austurs, var óvenjuleg brennisteinslykt. Mönnum kom því ekki í hug, að Katla kynni að fara að gjósa.

Rúmri klukkustund eftir hádegi hinn 12. október 1918, það var laugardagur, fannst í Mýrdal stuttur og snarpur jarðskjálftakippur, svo að hrikti í húsum. Lausir smámunir duttu úr hillum og af veggjum. Voru svo í hálftíma sífelldar smáhræringar og titringur, og mönnum sýndist jörðin ganga í bylgjum. Skömmu síðar sást öskumökkur stíga upp yfir jöklinum. Hann var að sjá frá Vík rétt fyrir vestan fjallið Höttu. Hann var hvítur í fyrstu, en dökknaði fljótt. Um kvöldið var hann kolsvartur. Veður var rólegt og hægur vestanvindur, svo að öskumökkurinn hallaðist dálítið til austurs."

Um Kötluhlaup segir:
"Rétt eftir að öskustólpinn steig upp, ruddist jökulhlaup fram. Menn sem gengu á fjallið Höttu nálægt Vík, þegar gosið var nýbyrjað, sáu geysimikinn ljósbrúnan massa vella fram. Hann þyrlaði upp miklum sandi og ryki. Flóðið streymdi bæði í farveg Múlakvíslar og yfir Sandinn í átt til Sandvatns og ruddi með sér feiknum af grjóti, möl og ísblökkum. Þegar þessi flóðalda sjatnaði um fimmleytið, geystist enn meira flóð með ótrúlegum hraða yfir Mýrdalssand og kaffærði hann allan vestanverðan."

Kötlugosið 1918 koma því mönnum á óvart og flóðið æddi öflugt fram í byrjun hamfaranna. Því eru mælingar í dag nauðsynlegar og  stórfrlóðlegt lærdómsferli fyrir jarðvísindamenn okkar. Vonandi verða spárnar nákvæmari í kjölfarið.

Látum Kötlu húsráðskonu enda færsluna með sínum fleyga muldri er sýran fór að þrotna í kerinu í Þykkvabæjarklaustri: "Senn bryddir á Barða"

Laufskálavörður á Mýrdalssandi með Kötlu í baksýn. Litlu vörðurar sem ferðamenn hafa hlaðið eiga að boða gæfu fyrir ferðalagið yfir sandinn. Í öflugu Kötluhlaupi gætu þessar vörður hofið í sandinn.

Víða fjallað um Kötlu

DO Lykilmaður í efnahagshruni að mati Time

Árið 2009 birti hið virta tímarit Time 25 manna lista yfir þá aðila sem bera mesta ábrygð á efnahagshruninu sem nú hefur gengur yfir okkur.  Hinn mikli ræðumaður á Landsþingi Sjálfstæðismanna, DO komst á listann illu heilli.

Maður er steini lostinn þegar fréttir berast að því að þegar þessi maður gengur í salinn, þá standa allir Sjálfstæðismenn upp og klappa. Hverslags samkoma er þetta eiginlega? 

Ný smjörklípa var fundin upp:

„Þeir sem vilja velferð geta flutt út með Norrænu“

Mikil speki hjá Davíð sem gerir allt rétt. EF Seðlabankinn með Davíð í öndvegi hefði ekki keypt "ástarbréf" af bönkunum upp á hundruð milljarða sumarið 2008, þá hefði bankinn ekki orðið gjaldþrota.

Gjaldþrot Seðlabankans kostaði okkur lágmark 175 milljarða króna og ein af afleiðingum þess er sumir kaupa miða með Norrænu. Sé þeirri upphæð deilt jafnt yfir landsmenn er kostnaðurinn rúmlega 550.000 krónur á hvern Íslending eða 2,2 milljónir króna á hverja fjögurra manna fjölskyldu.

Ekki er Time Baugsmiðill, nú þarf að finna aðra smjörklípu í Evrópuklofinni Valhöll.

Busavígsla í Pentlinum

Þegar siglingar með fisk voru stundaðar af kappi til Hull og Grimsby heyrði maður margar sögur af "Pentlinum" og þeim mikla straum sem liggur um hafsvæðið norðan Skotlands við Orkneyjar. 

Nokkrar sögur gengu af því er skipið, yfirleitt í vondu veðri og alveg að verða olíulaust, gekk á fullum hraða áfram, 12 mílur en færðist aftur um tvær mílur á siglingartækjunum. En alltaf enduðu þessar sögur vel.

Ein hefð er þó haldin þegar sjómenn fara í gengum hinn fræga Pentil í fyrsta skiptið. En þar eru þeir busaðir.

Ég var togarasjómaður á Þórhalli Daníelssyni, SF-71 og seldum við  í Hull í nóvember 1985. Ekki sluppum við við busun en hún var meinlaus en skemmtileg.  Ég á enn til verðlaunin sem ég fékk eftir að hafa tekið við smá sjó úr Pentilnum. Ró og skinna í benslagarni. Geymi "Pentil-orðuna" hjá hinum verðlaunapeningum mínum. 

Þessi busavígsla er ekkert á við það  sem ungi sjóveiki drengurinn sem  lenti í „svona vægri busun“ hjá skipsfélögum sínum í fyrstu veiðiferð. Manni verður óglatt við að lesa niðurstöðu dómsins og skuggi fellur á hetjur hafsins.

Gott hjá stráknum og móður hans að kæra málið. Vonandi verður það til að vekja umræðu og aga sjómenn.

Níddust á 13 ára dreng í veiðiferð

Fimm snilldarmörk Arsenal á Brúnni

Frábær hádegisleikur á Brúnni.  Í leik mikilla varnarmistaka en fyrir vikið varð leikurinn bráðfjörugur.

Robin van Persie  gerði frábæra þrennu en besta mark leiksins gerði Theo Walcott en hann var felldur en reis upp eins og fuglinn Fönix og kom Arsenal í 2-3 forystu með frábærri baráttu, hraða og útsjónarsemi.  Walcott hefur staðið sig vel gegn Chelsea og líkar honum vel við að spila gegn þeim. 

Gamli refurinn Nigel Winterburn skrifaði í einhvern blaðadálk um líklegt byrjunarlið. Hannn var með 10 rétta, en setti Arshavin í stað Walcott. Eins gott að gamli góði Winterburn er ekki stjórinn. Við hefðum kannski unnið 0-1 í staðinn!

Per Mertesacker átti ekki sinn besta leik í vörninni og hefði átt að gera betur í tveim fyrstu mörkum The Blues. Svo er athyglisvert af hverju leikmaður er ekki hafður við stöngina í hornspyrnum. Hann hefði bjargað síðara markinu. En ef til vill þarf það ekki þegar lið hefur Robin van Persie í sínum röðum.

Þetta eru ekki einu sögulegu úrslitin á Brúnni. Ég man alltaf eftir þrennu Kanu á Brúnni árið 1999, það var magnaður 2-3 leikur og svo man ég eftir köldum haustdegi í lok nóvember 2008 er  RVP skoraði tvö stórglæsileg mörk á Brúnni í 1-2 sigri á massívu Chelsea-liði.

Van Persie sloopt Chelsea  skrifa hollensku blöðin í fyrirsagnir og eru ánægð með sinn mann. Í dag urðu hollensku spilararnir heimsmeistarar í brids og Landsbanki fer að greiða út IceSave reikninga eftir helgi þannig að það er mikil gleði í Holland.

 

Mynd tekin í búningaherbergi Arsenal á Emirates í febrúar 2007. Þarna hangir treyja Robin van Persie númer 11 í skápnum. Íburðurinn er ekki mikill, einfaldur stíll í búningsklefanum.

Van Persie annar til að skora þrennu á Brúnni

Súgfirðingaskálin

Mánudagskvöldið fór í að stjórna bridsmóti hjá Súgfirðingum en ég hef verið spilastjóri þar síðustu tíu ár og það ellefta er í gangi.

Það sveif vinalegur heimsmeistaraandi yfir spilurum í keppni um Súgfirðingaskálina, tvímenningsmóti Súgfirðingafélagsins.

Fjórtán pör spiluðu í musteri brids-viskunnar, æfingaherbergi landsliðsmanna sem gerðu góða ferð til Hollands og komst í 8 landa úrslitin í keppni um Bermúdaskálina. Frábær árangur hjá þeim.

Andinn virkaði best á Gróu Guðnadóttur og Guðrúnu K. Jóhannesdóttur og uppskáru þær tæplega 64% skor.

Úrslit úr 2. lotu, meðalskor 130 stig.

Gróa Guðnadóttir - Guðrún K. Jóhannesdóttir   166

Karl Jónsson - Ísak Örn Sigurðsson                  154

Ásgeir Sölvason - Sölvi Ásgeirsson                   149

Kristján H. Björnsson - Flemming Jessen          142

Finnbogi Finnbogason - Pétur Carlsson            141

Ólafur Karvel Pálsson - Ingimar Bjarnason       135

Staðan eftir. 2 umferðir en meðalskor er 260 stig.

Gróa Guðnadóttir - Guðrún K. Jóhannesdóttir   305

Kristján/Ólafur Pálssynir - Ingimar Bjarnason   281

Þorsteinn Þorsteinsson - Rafn Haraldsson       279

Hlynur Antonsson - Auðunn Guðmundsson       277

Ásgeir Sölvason - Sölvi Ásgeirsson                   270

Finnbogi Finnbogason - Pétur Carlsson            260

Alls verða spilaðar sjö lotur um Súgfirðingaskálina og gilda sex bestu skorin til verðlauna.

Það má með sanni segja að það sé mikill félagsauður falinn í starfi Súgfirðingafélagsins.

Næsta lota verður spiluð 21. nóvember í musteri bridslandsliðsins.

Ísland komið í 8-landa úrslit í Bermuda Bowl

Fyrsta markmiðinu náð í dag hjá Íslenska landsliðinu á 40. heimsmeistaramótinu í bridge. Liðið hélt sjó gegn USA 2 og uppskar 12 stig og dugði það til að komast áfram.

Það var gaman að fylgjast með lokaumferðinni á vefsíðu mótsins,  http://www.worldbridge1.org/tourn/Veldhoven.11/Veldhoven.htm

Einnig hefur Bridgesamband Íslands, brige.is haldið út öflugum fréttaflutningi og gefið upplýsingar um beinar útsendingar á BBO. 

En bridge er skrítin íþrótt, keppendur vita ekki hvernig staðan er, allir aðrir. 

Ítalir fá að velja sér andstæðing úr sætum 5 til 8 í 8-landa úrslitum. Nú stendur það hugarflug yfir. Velji þeir ekki Ísland, þá er talið líklegt að Hollendingar velji okkur en spilamennska hefst á morgun, alls 96 spil.

Topp 10

Komnir á topp 10 með 10 stig og leikmaður númer 10, Hollendingurinn Robin van Persie maður leiksins gegn Sunderland í 2-1 sigri.

Nú eru aðeins 6 stig í Meistaradeildarsætið og er stefnt þangað um áramótin, eftir jólavertíðina, þegar Vermalen verður kominn í hjarta varnarinnar. Meistaradeildarsæti er gott sæti fyrir lið í uppbyggingu.

Í dag var fánadagur á Emirates, Arsenal For Everyone. Fallegt þema um vinsemd og virðingu fyrir fólki enda Arsenal með leikmenn af mörgum þjóðernum. Arsenal er eins og sameinuðu knattspyrnuþjóðirnar í boltanum. Ég taldi fulltrúa frá 23 þjóðum auk föðurlandsins, Englands í leikmannahópi liðsins. En enginn Íslendingur þar á meðal.

Enginn Bentner var í liði Sunderland í dag enda lánsmaður en annar fyrrum liðsmaður var næstum búinn að stela senunni, Larsson frá Svíþjóð en hann skoraði gott mark úr aukaspyrnu fyrir Svörtu kettina.

Byrjunarlið Arsenal á móti Svörtu köttunum frá Sunderland.

                    Pólland
Finnland Þýskaland Frakkland England
       Tékkland Kamerún Spánn
     England Holland Filabeinsströndin

Bekkurinn: Pólland, Sviss, Brasilía, Ghana, Ísrael, Rússland og S-Kórea

Skaflinn í Gunnlaugsskarði í Esjunni

Lifir hann sumarið af eða ekki?

Nú sér til Esjunnar. Nú er örlítill hvítur punktur efst í Gunnlaugsskarði og minnkar sífellt. Hann er eins og lítill hvítur títuprjónshaus í fjallinu. Næstu dagar skera úr um hvort hann hverfi alveg, síðasti skaflinn í suðurhlíðum Esjunnar.

Ég held að hann haldi velli. Spáð er úrkomu næstu daga og í næstu viku verður kalt í veðri. Kaldur júní hefur eflaust mikil áhrif á afkomu skaflsins. Sérlega kalt var norðausturlands.

Síðustu tíu ár hefur skaflinn horfið en fannir í Esjunni mæla lofthita. En Páll Bergþórsson hefur fylgst vel snjó í Esjunni. 

Sigurjón Einarsson flugmaður hefur fylgst  með fönnum í Gunnlaugsskarði og árið 2009 hvarf skaflinn 25. september en 15. júlí í fyrra.

Ég stefni að því að heimækja skaflinn á næstu dögum og ná af honum mynd.

ML85 golfmótið

Hin gömlu kynni gleymast ei,
enn glóir vín á skál.
Hin gömlu kynni gleymast ei
né gömul tryggðamál

Svo segir í skosku þjóðlagi.  Útskriftarárgangur 1985 árgangs Menntaskólans að Laugarvatni heldur árlega golfmót til að rifja upp hin gömlu kynni en núna eru nákvæmlega 30 ár síðan nemendur hittust í fyrsta skipti. Þátttaka er ekki mikil en mótið er stórskemmtilegt. Flest mótin hafa verið haldin á Ljósafossvelli í Grímsnesi en í ár varð Korpuvöllur fyrir valinu.

Einn sjötti hluti árgangsins skráði sig til leiks en menn búa víða um land og sumir hafa mikið að gera við aðra merkilega hluti. Auk þess eru ekki allir með áhuga á golfíþróttinni.

Úrslitin skipta ekki máli en verkfræðingurinn Guðlaugur Valgarð Þórarinsson náði að hala inn flesta punkta þegar mótið var gert upp og var því úrskurðaður sigurvegari. Stjórnmálafræðingurinn og auglýsingagúrúinn, Einar Örn Sigurdórsson og undirritaður voru jafnir en Einar Örn spilaði mun betur í bráðabana og uppskar silfur.

Einar Örn átti mörg stórgóð upphafshögg og náði góðu sambandi við sína Stóru Bertu. Guðlaugur var öruggur á öllum brautum og náði alltaf að krækja í punkta. 

Þetta var mjög skemmtilega stund í fallegu haustveðri og verður hittingurinn endurtekin að ári eða oftar.

Mynd frá mótinu árið 2010 á Ljósafossvelli.  Guðlaugur Valgarð Þórarinsson, Sigurpáll Ingibergsson og Einar Örn Sigurdórsson sem heldur á farandbikarnum.