Veiðiaðferðir

Í Fiskifréttum í Viðskiptablaðinu í dag er viðtal við kapteininn og Hornfirðinginn, Ómar Fransson á línu- og  handfærabátnum Sævari SF 272. Hann segir frá makrílveiðum á handfæri. Með fréttinni fylgir mynd af bátum og eru handfærarúllurnar á mjög óhefðbundnum stað á bátnum. Þarna er verið að vinna merkiegt þróunarstarf.

Þessi frétt minnir mig á fund hjá Fiskifélagi Íslands um þróun veiðarfæra og umgengni við auðlindina, sem ég sótti í desember 2001.  Ég skrifaði pistil um fundarreynslu mína á horn.is og fylgir hann hér á eftir, en það er greinilegt að hornfirskir sjómenn eru að þróa vistvænar og umhverfisvænar makrílveiðar. Athyglisverð nýsköpun.

Veiðiaðferðir 

Í byrjun desember á síðasta ári mætti ég á fund hjá Fiskifélagi Íslands um þróun veiðarfæra og umgengni um auðlindina.  Ég hef haft mikinn áhuga á þessu efni, veiðafæratækni,  en þegar ég var togarasjómaður fyrir 15 árum vorkenndi ég fiskinum í sjónum, þurfa að glíma við þessa hrikalegu náttúruhamfarir, hlera og troll.

Einar Hreinsson hjá Netagerð Vestfjarða og Guðmundur Gunnarsson hjá Hampiðjunni héldu mjög fróðleg erindi. Spurt var hvort veiðarfærin geti valið þann fisk sem menn vilja veiða og þannig flokkað fiskinn niðri í sjónum í stað þess að flokka hann uppi á yfirborðinu

Vestfirðingurinn, Einar hristi nokkuð upp í fundarmönnum og sagði að vitneskja fiskimanna á veiðiferlinu vera afar takmarkaða, að því leyti að mjög lítið væri vitað um hvað gerist neðansjávar við fiskveiðar og að kunnátta og geta Íslendinga í fiskveiðum væri einfaldlega ekki nógu góð.
Þessi orð hans vöktu mikla athygli og ekki síst hjá skipstjórunum. Ég hef verið alinn upp í þeirri trú að við eigum besta fiskveiðistjórnunarkerfi í heimi og með mestu kunnáttu í fiskveiðum. Mér leið þarna eins og á Júróvisionkvöldi, með besta lagið að okkar mati en ekkert stig.

Ennfremur vakti mikla athygli hjá mér tafla (e. Fridman og Carrothers) sem Einar sýndi um hvernig við veiðum fisk, en þar eru 75 “mögulegar” veiðiaðferðir, notaðar eru 18 í heiminum, en við Íslendingar notumst við þrjár. Veiðiaðferðir okkar eru því fáar og einhæfar.
Taflan byggist á tveim þáttum, atferli fisks og veiðiaðferðum. Áhrifum beitt á atferli, 1)aðlöðun, 2)fráhrinding og 3)blekking. Svo eru aðferðir við að ná fiski úr vatni, a)ánetjun, b)innilokun, c)sigtun, d)kræking/stunga og e)dæling/plæing. 
Hvatti Einar ennfremur til að menn myndu þróa nýjar veiðiaðferðir og tæknigetu með opnum hug og hugsa málið frá öðru sjónarhorni, aðferðir sem við værum að nota í dag, væru kannski ekki þær bestu jafnvel ónothæfar. Fannst mér þessi ábending hans góð og sérstaklega athyglisvert að heyra þetta frá manni úr veiðarfærabransanum.

Guðmundur greindi í erindi sínu m.a. frá rannsóknum Norðmanna í veiðarfærarannsóknum en þeir eru langfremstir í heiminum í þessum efnum. Sagði frá tilraunum með að nýta lyktarskyn fisks til að veiða hann, sem og með lífræn hljóð.

Mín niðurstaða eftir fundinn var sú að það þarf að taka rannsóknir á atferli og erfðum fiska, lífríki og fiskstofnum til rækilegrar endurskoðunar. Stórefla þarf rannsóknir, byggja upp meiri þekkingu og tæknigetu,  setja landgrunnið í umhverfismat og skilgreina alveg upp á nýtt með hvaða veiðarfærum fiskurinn er veiddur. Fara eftir niðurstöðum þó kvalarfullar kunni að verða. Stefna að því að bera af á þessu sviði og selja svo rannsóknarþekkingu út um allan heim. Vísindin efla alla dáð.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           

Legg ég því til að hornfirskir sjómenn, útgerðarmenn, veiðarfæragerðarmenn eða hugvitsmenn setji sér það takmark að þróa fjórðu aðferðina fyrir Íslendinga á næstu fjórum árum.

Auk þess legg ég til að kvótakerfið í núverandi mynd verði lagt í eyði.