Vvörðuháls eða 5vörðuháls

Í rómverskum tölum er talan 5, fimm táknuð með V. Því skrifa ég Fimmvörðuháls vona skringilega.

Nafnið kemur af því að norðan í Hornfellsnípu í Skógaheiðinni er klapparsker með fimm vörðum sem kallað er Fimmvörðusker.

Spennan eykst, svaf frekar illa í nótt. Bjóst við sól í morgun en lætur sjá sig um hádegið. Kl 19 í kvöld mætir maður niður á BSÍ og tekur rútu með Útivist að Skógarfossi, einum fegursta fossi landsins. Spáin fyrir morgundaginn er stórkostleg. Það verður spennandi að upplifa Jónsmessuna í nótt og hvíla lúin bein á einum veðursælasta stað landsins, Básum í Þórsmörk.

En skrifandi um háls. Hafið þið tekið eftir því hvað mörg örnefni í landslagi okkar taka mið að líkamanum.   Háls, tunga, tá, kjálki, Enni, bak, bak, nef, vangi, hryggur og hæll.

Jónsmessunæturgangan yfir Fimmvörðuháls

Veðurguðirnir ætla að vera rausnalegir um helgina. Ferðahugur er kominn í kroppinn. Nú er stefnan sett á vörðurnar fimm á Skógaheiðinni. Það stefnir í að sólarvörn verði nauðsynlegasti hluturinn í ferðinni.  Lagt verður í gönguna á föstudaginn kl. 19 og gengið alla nóttina. Útivist skipuleggur ferðina og boðið verður upp á hressingu á leiðinni. Komið í Bása í dagrenningu og endað í grillveislu starað í varðeld.

Jónsmessunæturgangan yfir Fimmvörðuháls er ekki aðeins skemmtileg gönguferð heldur er hún öðrum þræði árleg hátíð útivistarfólks. Það er einstök upplifun að ganga að næturlagi eina vinsælustu gönguleið landsins.

Kröfuganga á Tindfjallajökul

Ég ákvað að ganga á Tindfjallajökul með Ferðafélagi Íslands þann 1. maí. Það hentaði vel í 3T jöklamarkmið mitt.  Það er hefð fyrir að fólk beri kröfur sínar á torg þennan dag. Ég ákvað að fara í kröfugögnu fyrir jökla landsins og krefjast minni hita og stofna embætti umboðsmanns jökla. 

Jöklar Íslands, eitt af sjö undrum veraldar þurfa málsvara.

Lagt var af stað frá FÍ í Mörkinni kl. 8 á fjallarútu frá Hópferðamiðstöðinni og haldið á söguslóðir. Keyrt framhjá Hlíðarenda og beygt í norður upp Flótsdalsheiði. Slóð liggur upp í rúmlega 650 metra hæð og versnaði færið er ofar dró vegna aurbleytu. Fjórir skálar eru við rætur Tindfjallajökuls og var numið staðar nokkru fyrir neðan neðsta skála. Lagt var af stað í jöklagönguna kl. 11:11 og þrætt framhjá Tindfjallaskála og arftaka hans.  Glæsilegur skáli, Miðdalur var næst á vegi okkar með vel hlaðna vörðu í hlaði. Efsti skálinn er skáli ÍSALP og snæddum við þar áður en haldið var á fönnina.

Færðin á jöklinum var þung undir fótinn, heitt var í veðri, fimm gráður og súnkaðist maður niður í snjóinn. Haldið upp eftir hrygg einum og þegar komið var í 1.137 metra hæð bar við grænan mosa. Fyrir ofan hann var snjór sem fóðraði hann. Meistaraverk. Allt í einu kom þverhnípi, við þurftum að lækka  okkur um hundrað metra. Það er óvenjulegt  fjallgöngu á uppleið. Fyrst var prílað 50 metra lóðrétt niður og stefnt á Búraskarð. Þegar upp skarðið var komið var hæðin aftur komin í 1137 metra en þá mætti okkur þoka. Rúmir tveir kílómetrar voru að Ými (1462 m) hæsta tindi Tindfjalla. Við mynduðum tvöfalda röð og horfðum á næstu hæla.

Sexhundruð metrar í Ými kallaði leiðangursstjórinn og formaður FÍ, Páll Guðmundsson og landið fór aðeins að lyftast. Loks kom gat í þokuna og sást niður í Þórsmörk og loks í tindinn Ými. Það var brekka framundan.  Ákveðið var að fara norðan meginn á tindinn. Það var tignarleg sjón að sjá allan hópinn 22 garpa hefja uppgöngu. Þegar komið var í fjórtánhundruð metra hæð og glæsileg íborg gnæfði fyrir ofan okkur, hásæti Ýmis voru tveir undanfarar sendir upp til að kanna aðstæður. Það höfðu verið óhagstæð veður dagna áður, úrkoma og hiti. Leiðangursmenn mátu aðstæður þannig að hætta gæti verið á ferð, snjóflóð gæti farið af stað en við sáum merki þessi víða í fjöllunum í kring. Því var snúið við.   

Á bakaleiðinni sást vel til fjallana í hryggnum sem sást frá skálanum. Fjöllin með tignarlegu nöfnin, Haki, Bláhnjúkur, Búri, Saxi og Hornklofi. Einnig var Tindurinn eða Einbúi tignarlegur.

Komið var að rútu kl. 18.30. Gangan að Ými tók fjóra og hálfan tíma og rúmlega tvo og hálfan til baka. Þetta voru erfiðir (4 skór) en skemmtilegir 14 tímar í kröfugöngu fyrir góðan málstað. 

 Að lokum eru hér GPS punktar sem ég tók, en til að hafa lögin með mér, þá er allt birt án ábyrgðar.

   650 m      63.45.193       19.42.394   Rúta         (kl. 11:11)

   697 m      63.45.435       19.41.819   Tindfjallaskáli

   817 m      63.46.167       19.41.001   Miðdalur

   869 m      63.46.404       19.40.680   ÍSALP

 1137 m      63.46.710       19.38.475   Mosi

 1087 m      63.46.792       19.38.341   Niður af hæð

 1139 m      63.46.873       19.36.848   Búraskarð

 1386 m      63.47.238       19.34.110   Fótstallur Ýmis   (kl. 15.40)

 

Útivera

Fékk í vikunni nýjusta tölublað Útiveru. Þetta er efnismikið blað og fjallar um hluti sem tengjast útivist og ferðalögum. Undirritaður tók þátt í ferðasögukeppni á vegum Útiveru á síðsta ári, skrifaði um ferð um Öskjuveg og náði á verðlaunapall.  Einnig var undirritaður mjög sáttur við umsögn Útiveru um greinina. 

 

Verðlaunasagan Öskjuvegurinn – snilldarvegur e. Sigurpál Ingibergsson

Fyrir mörgum árum tók Sigurpáll sótt sem herjað hefur á hann allar götur síðan. Þetta var ferðaveikin og hingað til hefur engin lækning fundist. Meðferðin felst í reglulegum ferðaskömmtum. Hér segir frá einum slíkum. Skemmtileg og hrífandi ferðasaga þar sem fléttað er inn margháttuðum sögulegum fróðleik og upplifunum höfundar.

 

Ég hvet fólk til að lesa Útiveru og athuga hvort það fái ekki góðar hugmyndir að heilsusamlegum ferðum í sumar. 

 

 

Kongungsvegurinn - dýrasta framkvæmd Íslandssögunnar

Í dag gekk ég fyrsta hluta Konungsvegarins ásamt 67 röskum göngumönnum frá Útivist. Þetta er raðganga í sjö áföngum.  Í sumar eru liðin 100 ár frá Íslandsferð Friðriks VIII Danakonungs ásamt 200 manna fylgdarliði. Aldrei fyrr hafði verið haft jafn mikið við vegna komu erlendra gesta enda sjálfur þjóðhöfðingi Íslendinga á ferð.  Útivist minnist heimsóknarinnar með raðgöngu og Ferðafélag Íslands með fornbílaferð 16. júní.

Aldargangan hófst við Árbæ við Elliðaá í kl. 11 upp Elliðaárdal, framhjá Árbæjarkirkju um  Rauðhóla  yfir Geitháls upp Mosfellsheiði, framhjá Miðdal og endaði við Djúpadal en hann var ekki djúpur. Göngunni lauk kl. 15.30 og voru 15,7 kílómetrar að baki í sluddkenndu veðri. Friðrik og félagar  höfðu  brunch í Djúpadal á leið til Þingvalla. Farastóri var Sigurður Jóhnsson og hafði hann hannað merki, skeifa með kórónu og stóð á henni F Rex VIII. Mun þetta vera í fyrsta skipti sem ferð fær eigið merki. Frábært framtak en þetta er þó til í þróuðum göngulöndum í nágrenni. 

Göngurhópurinn var röskur og kláraði verkefnið á góðum tíma. Á heimleiðnni var keyrt eftir Suðurlandsbraut, niður Hverfisgötu og framhjá Lærða skólanum en þar hófu konungur og fylgdarlið ferðina 1. ágúst 1907. Meðalhraðinn var 4,5 km á klukkustund og er það mjög góður hraði sé miðað við stærð hópsins. Hér eru helztu punkar út GPS tæki mínu. 

Árbær.......: 64.07.160 - 021.50.177      23 m     (kl. 11.00)

Rauðhólar:  64.05.725 - 021.45.686      86 m    (kl. 13.00)

Geitháls...:  64.05.576 - 021.42.252      97 m    (kl. 14.10 - 10,3 km)

Djúpidalur:  64.06.592 - 021 37.443    164 m    (kl. 15.30 - 15.7 km)

 

Gísli Sigurðsson skrifaði um Kongungsveginn í árbók FÍ árið 1998. Hann kemur með skemmtilega sýn í framkvæmdina með því að bera kostnaðinn við tekjur landssjóðs.

En von var á Friðrik VIII konungi til landsins í ágúst 1907. Var afráðið að hann færi til Þingvalla, til Geysis og Gullfoss, suður hreppa, að Þjórsártúni og til Reykjavíkur.

“Menn gerðu ráð fyrir því að konungurinn kysi að aka þessa leið í yfirbyggðri léttikerru fremur en að ferðast ríðandi. Það sýnir þó sambandsleysið  við hátignina, að aldrei hefur verið spurt beinlínis að þessu”. (*)  Þarna sáu menn möguleika á að gera veg frá Þingvöllum að Geysi og út í Hreppa. Því var ráðist í vegaframkvæmdina 1906 og lauk fyrir komu konungs 1907 og hún kölluð Konungsvegurinn. Lög um landsreikning voru samþykkt fyrir árin 1906/07 í einu lagi og var kostnaður við vegabætur 220.257 krónur, stærsti hluti Konungsvegur en heildarútgjöld landssjóðs voru liðlega 3.1 milljón. Því var kostnaðurinn um 14% af ársútgjöldum ríkisins. Þessi framkvæmd er líklega dýrasta vegaframkvæmd sögunnar og í sama stærðarflokki  ríkisábyrgð til Íslenskrar erfðagreiningar sem var til umræðu árið 2002.

Um konungskomuna var gefin út bók, en ekkert var minnst á vagnaveginn dýra. Kóngsvagninn var aðeins notaður til að flytja vistir, tjöld og drykkjarföng en kóngur ferðaðist ríðandi. Ekkert var minnst á dýrasta mannvirki landsins, Konungsveginn í frásögnum fjölmiðla!

 

Heimild:

(*) Árbók F.Í. 1998, bls. 73