Nautagil

Geimfarar NASA sem komu til Íslands til æfinga fyrir fyrstu mönnuðu tunglferðina 1969 og Nautagil hafa verið í umræðunni síðustu daga. Sýning um heimsókn geimfarana er haldin á Húsavík og Hillary Clinton utanríkisráðherra Bandaríkjanna bað að heilsa Húsvíkingum af því tilefni eftir fund með Össuri Skarphéðinssyni kollega sínum.

Ég heimsótti Nautagil árið 2006 og varð mjög hrifinn. Læt frásögn sem ég skrifaði stuttu eftir ferðalag í Dyngjufjöll fylgja hér á efir.

Nautagil

“Þarna sjáið þið Herðubreiðartögl, Herðubreið, Kollóttadyngju, Eggert og Herðubreiðarfjöll. Fleiri örnefni eru ekki hér”. Sagði Jakob leiðsögumaður í hljóðnemann og kímdi.  Minnugur þessara orða á leiðinni í Lindir fyrr í ferðinni, búinn að skilja nytjahyggju og af hverju örnefnafátæktin stafaði. Bændur höfðu ekkert á miðhálendið að gera og slepptu því að gefa  enn einu Lambafellinu, Svínafellinu og Hrútafjallinu nafn. Þá kom upp spurningin, “Hvað voru naut að þvælast hér?”.

Svarið kom á leiðinni í Nautagil. Geimfarar NASA sem unnu að Appolo geimferðaáætluninni komu tvisvar til Íslands til æfinga fyrir fyrstu tunglferðina en þeir töldu aðstæður í Öskju líkjast mjög aðstæðum á tunglinu. Þeir komu fyrst í Öskju árið 1965 og tveim árum síðar með minni hóp.  Kíkjum á frásögn Óla Tynes í  Morgunblaðinu  4. júlí 1967.

"Frá skálanum [Þorsteinsskála] var haldið inn að Öskju og fyrst farið í eitthvert nafnlaust gil sunnan megin við Drekagilið og þar héldu þeir Sigurður Þórarinsson og Guðmundur Sigvaldson jarðfræðifyrirlestur, sem fór fyrir ofan garð og neðan hjá fréttamönnum. Geimfararnir hinsvegar voru fullir af áhuga og hjuggu steina lausa úr berginu til nánari rannsókna. "

Hér er átt við Nautagil og er nafngiftin komin frá jarðfræðihúmoristunum Sigurði og Guðmundi. Geimfari er astroNAUT á ensku og framhaldið er augljóst.

Nafngiftin er ekkert nema gargandi snilld. Eftir að hafa heyrt sögu þessa jókst virðing mín mikið fyrir Nautagili mikið en ég hef haft mikinn áhuga á geimferðakapphlaupinu á Kaldastríðsárunum. 

Nautagil átti eftir að heilla enn meira. Hvert sem litið var, mátti sjá eitthvert nýtt jarðfræðilegt fyrirbrigði. Fyrst var boðið upp á innskot, bólstraberg og sandstein, síðan móbergsveislu. Mikilfenglegur móbergsveggur sem sorfinn var í toppinn og stóðu kollar uppúr sem minnti á tanngarð eða höggmyndir í Rushmore-fjalli af forsetum Bandaríkjanna. Maður lét hugann reika, þarna er George Washington, síðan Thomas Jefferson, Theodore Roosvelt og Abraham Lincoln. Þarna er vindill, það hlýtur að vera Clinton, en hvar er Bush?  Svo kom pælingin, hvar eru styttur af forsetum Íslands? Svar: Hvergi, bara til styttur af athafnaskáldum.

Fleira bar við augu. Lítill lækur spratt undan hrauninu og dökk hraunspýja sem talið er minnsta hraun á Íslandi var næst.  Rósin í hnappagatinu var svo vel falin bergrós ofarlega í mynni gilsins.  Þetta var óvænt ánægja og Nautagil kom mér mest á óvart í meðferðinni.  Það var augljóst að fáir hafa komið í gilið í sumar en með öflugri markaðssetningu væri hægt að dæla fólki í Nautagil. Lækur rennur fyrir framan gilið vel skreyttur breiðum af eyrarrós og hægt væri að hafa speisaða brú yfir hann.  Nota geimfarana  og NASA-þema sem umgjörð og hafa eftirlíkingu af Appolo 11 í gilinu. Þá væri hægt að bjóða upp á tunglferðir til Öskju!

Næst var haldið inn í Drekagil. Það býður upp á ýmsar glæsilegar bergmyndanir en féll alveg í skuggann af Nautagili. Innst inn í Drekagili er flottur slæðufoss og fyrir ofan hann er skemmtilegar myndanir, hestur og ljón sem gæta hans. 

Geimfarar í Þingeyjarsýslum

Búrfellsgjá (183 m)

Þau eru mörg Búrfellin hér á landi. Það er talið að það séu til amk 47 Búrfell. Þau er nokkuð há stapafjöll mörg hver með klettum ofantil. Á vefnum ferlir.is segir ennfremur um Búrfellsnafnið: "Vel má vera að nafnið hafi upphaflega verið ósamsett, Búr, en síðari liðnum -fell, bætt við til skýringar. Búr er einmitt til sem nafn á þverhníptum klettum í sjó. Líklegt er að nafnið Búrfell sé dregið af orðinu búr í merk. 'matargeymsla', og þá helst sem stokkabúr, sem voru reist á lóðréttum bjálkum upp frá jörð svo að dýr kæmust ekki í þau, öðru nafni stafbúr".

Verkefni dagsins var að heimsækja Búrfellsgjá, sem tengist Búrfelli einu og er vanmetin náttúruperla stutt frá fjölbýlinu. Búrfellsgjá er 3,5 km hrauntröð sem liggur vestur úr Búrfelli. Hrauntröðin er farvegur glóandi kvikunnar sem kom upp í gosinu og fyllti kvikan tröðina upp á barma. Í lok eldvirkninnar tæmdist hrauntröðin. Talið er að hraun þetta, Búrfellshraun hafi runnið fyrir um 7200 árum og þekur 18 km2.

Keyrt framhjá Vífilsstaðavatni, framhjá Heiðmörk og í austurátt meðfram Vífilsstaðahlíð. Síðan var lagt í hann eftir merktum göngustíg, niður að Vatnagjá í botni Búrfellsgjár. Steinsnar frá Vatnagjá er Gjárétt og hefur vatnið úr henni verið forsenda fyrir selstöð.

Gjárétt stendur á flötum hraunbotni Búrfellsgjár ekki langt frá misgengisbrúninni á mótum Selgjár og Búrfellsgjár. Réttin er hlaðin um 1840 úr hraungrýti úr nágrenninu. Innst í réttargerðinu er gjábarmurinn veggbrattur af náttúrunnar hendi og slútir fram yfir. Þar innundir berginu er hlaðið byrgi sem var notað  sem fjárbyrgi og afdrep manna til gistingar. Annað var ekki í boði fyrir einni og hálfri öld.

Garðbæingar eiga hrós skilið fyrir upplýsingaskilti og gerð göngu- og hestastíga.  Gjárétt er vel útskýrð á skiltinu og hvernig eignarhaldi var háttað.

Stutt, skemmtileg og fróðleg  ganga.

Dagsetning: 27. apríl 2011
Hæð: 183 metrar
Hæð í göngubyrjun:  113 metrar, Vífilsstaðahlíð, N:64.02.814 W:21.51.12
Hækkun: 70 metrar         
Uppgöngutími:  60 mín (19:00 - 20:00)  2,55 km
Heildargöngutími: 120 mínútur  (19:00 - 21:00)
Erfiðleikastig: 1 skór
GPS-hnit varða:  N: 64.01.990 - W: 21.49.950
Vegalengd:  5,0 km
Veður kl. 18 Reykjavík: Bjart, S 1 m/s, 8,1 gráður. Raki 67%, skyggni 25 km. Skúraský. Ekkert haglél í þetta skiptið, sól og yndislegt veður til göngu.

Þátttakendur: Útivistarræktin, 27 manns   

GSM samband:  Já - en datt niður í gjám

Gönguleiðalýsing: Lagt af stað frá Vífilsstaðahlíð um Búrfellshraun, að Vatnagjá, Gjárétt og upp Búrfellsgjá. 

Tignarlegur inngangur í Gjárétt en hún var hlaðin úr hraungrýti um 1840.

Hrauntröð sem var full af kviku fyrir 7000 árum en tæmdist í lok eldvirkninnar.

Göngumenn ganga á börmum eldstöðvarinnar, í 160 m hæð en hæsti punktur er 183 metrar. 

Heimild:

Upplýsingaskilti, útivistarlönd Garðbæinga og Garðabær útivistarsvæði.

Á afskekktum stað

Bókin Á afskekktum stað er nýútkomin og gefur Bókaútgáfan Hólum hana út. Hún er byggð á samtölum Arnþórs Gunnarssonar sagnfræðings við sex Austur-Skaftfellinga.

Viðmælendur höfundar eru hjónin Álfheiður Magnúsdóttir og Gísli Arason, sem fædd eru og uppalin á Mýrum, Ingibjörg Zophoníasdóttir á Hala í Suðursveit, Þorvaldur Þorgeirsson, sem í áratugi gegndi verkstjórn í bandarísku ratsjárstöðinni á Stokksnesi, og feðgarnir Sigurður Bjarnason og Einar Rúnar Sigurðsson á Hofsnesi í Öræfum. Á afskekktum stað er því eins konar ferðalag í tíma og rúmi.

Arnþór nær góðu sambandi við viðmælendur og ríkir greinilega mikið traust á milli aðila. Viðmælendur eru einlægir í frásögn og óhræddir við að greina frá stjórnmálaskoðunum sínum.  

Viðtalið við Álfheiði og Gísla er fallegt og sátt fólk þar á ferð.

Ingibjörg er aðkomumanneskja og gaman að sjá hennar sjónarhorn. Einnig eru skemmtilegar sögur af Torfa Steinþórssyni eiginmanni hennar. Það er gaman að sjá mismunandi stílbrigði í bókinni en í þessum viðtalskafla er sögumaður ekki að leggja fyrir beinar spurningar.

Þorvaldur segir frá kynnum sínum af varnarliðsmönnum og sýnir okkur inn í heim sem var mörgum hulinn en samskipti Hornfirðinga og Bandaríkjamanna voru lítil. Enda sést það best á því að körfubolti var ekki spilaður á Hornafirði á þessum tímum.

Feðgarnir frá Hofsnesi eru einlægir í viðtölum sínum og skín í gegn mikil ættjarðarást hjá þeim enda búa þeir á merkilegum stað. Erfiðar samgöngur voru stór þáttur í einangrun Austur-Skaftfellinga en þær breyttust þegar leið á öldina. Hættulegar ár voru brúaðar og vegatenging kom á sem og flugvélar. Athyglisverðast fannst mér þó að lesa um nýjustu samgöngubæturnar en það er Internetið.

Einar segir svo frá: "....Það var ekki fyrr en 1997, minnir mig, sem við fengum Internettengingu heim á Hofsnes. Þá setti ég upp eigin heimasíðu þar sem voru líka upplýsingar um ferðirnar út í Ingólfshöfða."

"Fannst þeir það breyta miklu? Opnaði það einhverja möguleika?"

"Algjörlega."

"Hvernig þá?"

"Á meðan ég notaðist eingöngu við auglýsingar sem ég hengdi upp sjálfur var mikið um að ég fengi viðskiptavini sem ákváðu að slá til með skömmum fyrirvara af því að þeir höfðu séð ferðirnar auglýstar þegar þeir voru komnir á svæðið en eftir að heimasíðan kom til sögunnar fékk ég miklu fleiri viðskiptavini sem voru búnir að kynna sér ferðirnar og ákveða sig með góðum fyrirvara. Hinir síðarnefndu komu þar af leiðandi betur undirbúnir en hinir fyrrnefndu."

Svo kom ljósleiðari í Öræfin, glæsilegt framtak hjá Öræfingum og stór stökk inn í framtíðina. Einangrunin algerlega rofin.

Það kom mér á óvart að heyra í fyrsta skiptið um fyrirtækið Jöklasól sem Guðjón Jónsson frá Fagurhólsmýri stofnaði stuttu eftir tilkomu þjóðgarðsins í Skaftafelli. Boðið var upp á skoðunarferðir um Öræfi og flutti hann ferðafólk milli flugvallarins í Fagurhólsmýri og Skaftafells.

Fróðleg, skemmtileg og er þetta að sjálfsögðu hin mesta bókarbót.

Friðlýsing Langasjós flott ákvörðun

Þetta er mjög góð ákvörðun hjá Umhverfisráðuneyti og sveitastjórn Skaftárhrepps. Þessi tota inn í Vatnajökulsþjóðgarð var mjög undarleg.

Svæðið er viðkvæmt og það þarf að skipuleggja það vel.  Ég hef trú á að bátasigling og kajakaróðar á Langasjó eigi eftir að freista margra ferðamanna á komandi árum.

Gönguferð á Sveinstind verður öllum ógleymanleg sem munu þangað rata. Ég gekk á tindinn í ágúst 2009 eftir að hafa ferðast um Langasjó. Gangan tók tæpan klukkutíma og gönguhækkun er 390 metrar. Vegalend 2 km.

Á góðum degi er útsýni stórbrotið. Hægt að sjá vel yfir Langasjó og Fögrufjöll, víðáttumikla aura og kvíslar Skaftár sunnan þeirra. Mögulegan Eldfjallaþjóðgarð á heimsvísu með Lakagíga og tignarleg fjöll í nágrenni Eldgjár í vestri. Upptök Þjórsárhruns má einnig greina í norðri. Vatnajökull rammar svo allt inn í austri með áberandi Kerlingar í forgrunni.

Á Sveinstindi var skálað í vatni úr Útfallinu hjá Langasjó í þokunni.

 

 

Útfallið úr Langasjó. Lengi vel héldu menn að Langisjór væri afrennslislaust vatn en árið 1894 fannst Útfallið en það er þröngt skarð í gegnum Fögrufjöll innanverð. 

Stækka Vatnajökulsþjóðgarð

Mosfell (276 m)

Nýju gönguári var heilsað með fjölskylduferð á Mosfell í Mosfellsdal. Það var strekkingur af norðan í Mosfellsdal og mun meiri vindur en í Kópavogi. Gengið var eftir stikaðri leið á topp fellsins en það er talið vera 300-500 þúsund ára gamalt og myndaðist eftir gos undir jökli.

Það blés vel á göngumenn á toppnum og var mikil vindkæling. Litlir fætur stóðu sig mjög vel og kvörtuðu ekki.

Á bakaleiðinni var farin lengri leið og komið niður Kýrdal. Þegar inn í dalinn var komið datt á dúnalogn og hitnaði göngumönnum vel. Mikill munur á veðri á 200 metrum.

Mosfell er helst þekkt fyrir að gefa sveitinni sinni nafn og einnig fyrir að Egill Skallagrímsson bjó undir því síðustu ár æfi sinnar um árið 1000. Silfur Egils er skemmtileg ráðgáta.

Kvöldið endað með glæsilegri veislu. 

Dagsetning: 8. janúar 2011
Hæð: 276 metrar
Hæð í göngubyrjun:  74 metrar, við Mosfellskirkju
Hækkun: 202 metrar         
Uppgöngutími:  65 mín (14:15 - 15:20)
Heildargöngutími: 125 mínútur  (14:15 - 16:20)
Erfiðleikastig: 1 skór
GPS-hnit varða:  N: 64.11.694 - W: 21.38.020
Vegalengd:  4,8 km
Veður kl. 15 Skálafell: -9.8 gráður. Raki 102%

Veður kl. 15 Reykjavík: -2.8 gráður, NA 5 m/s. Raki 64% skyggni 60 km.

Þátttakendur: Fjölskylduferð, 7 manns   

GSM samband:  Já

Gönguleiðalýsing: Lagt af stað frá Mosfellskirkju sem reist var 1965. Þaðan gengið eftir stikaðri leið að hæsta punkti. Eftir að honum var náð var gengið að vörðu næst brúninni og horft yfir borgina. Sama leið gengin til baka en haldið lengra og komið niður í Kýrdal. Það er rúmum kílómeter lengri ganga.

                                                                

Heimir Óskarsson á hæsta punkti Mosfells. Kistufellið er densilegt í bakgrunni.

Svínafellsjökull minnkar

Í uppgjöri Svínafellsjökuls á því herrans ári 2010 kemur eflaust fram að hann hefur minnkað.

Í nýjasta hefti Jökuls (No 59, 2009), fjallar Oddur Sigurðsson um jöklabreytingar. Um Svínafellsjökul árin 2006-2007 segir: Neskvísl sem rann frá jöklinum i Skaftafellsá er nú hætt að renna. Allt vatn frá jöklinum fer nú um Svínafellsá.

Einnig eru mælingar á stað 2 athyglisverðar en Guðlaugur Gunnarsson hefur séð um þær. Á árunum 1930-1960 hopaði hann um 403 metra. Skriðjökullinn bætti við sig 3 metrum á tímabilinu 1960-1990. Hann hörfaði um 96 metra 2003-2004 og 2 metra 2006-2007. Hopið síðustu kreppuár er augljóst.

Á stað 3 eru meiri breytinagar á Svínafellsjökli: Hop um 2.342 metra 1930-1960; Hop um 281 metra 1960 til 1990 og 72 metrar 2003-2004. 

Ég átti leið að jöklinum í vikunni og fór í gönguferð á Svínafellsjökli með fjallaleiðsögumanninum Einari Sigurðssyni hjá Öræfaferðum. Þetta er stórbrotin ferð, áhrifamikil og mjög lærdómsrík.

Það er svo margt sem jöklarnir vita og við vitum ekki um. Okkur birtast svipir góðs og ills sem mótuðust í iðrum breðans á meðan aldirnar líða.

Atriði í kvikmyndin, Batman Begins voru tekin við Svínafellsjökul í Öræfasveit árið 2004 og sést vel í einu bardagaatriðinu í jökulinn. Ég tók mynd af sama stað sex árum síðar og munurinn er gríðarmikill.

Hér er bardagaatriði úr Batman-myndinni (4:22):

Liam Neeson og Christian Bale að berjast við jaðar Svínafellsjökuls á frostlögðu vatni. 

Mynd tekin í lok árs 2010 á sama stað:

Bardagahetjurnar börðust á svellinu sem er í forgrunni og yfirborð jökulsins hefur lækkað mikið og jaðarinn hörfað. Hér eru ekki nein tæknibrögð í tafli heldur er jörðin að hlýna.

Heimsfrægt Eyjafjallagos

Í frétt á visir.is í dag kemur fram að gosið í Eyjafjallajökli síðasta vor er einn af fimm stærstu atburðum ársins á heimsvísu. Þetta kemur fram í árlegri úttekt leitarvélarinnar Google, en auk gossins voru talin til jarðskjálftinn á Haítí, Vetrarólympíuleikarnir í Vancouver, olíuslysið í Mexíkóflóa og Heimsmeistaramótið í knattspyrnu.

Ég hef fylgst með vinsældum Eyjafjallajökuls á árinu og mælt hvað mörg svör koma á Google leitarvélinni en hún er orðin ákveðin mælikvarði á vinsældir hluta.

24.04.2010   5.650.000
23.05.2010   6.970.000
30.06.2010 21.200.000
27.09.2010   1.130.000
11.12.2010   1.070.000

Eyjafjallajökull nær því rétt að merja IceSave um þessar mundir en það leiðindamál kemur 1.030.000 sinnum upp hjá Google.

Eldgosið í Eyjafjallajökli hófst 14. apríl og þann 17. apríl lá flug niðri í Evrópu og var 17.000 ferðum aflýst. Gosinu lauk 23. maí. En jarðarbúar hafa átt eftir að vinna úr lífreynslu af gosi frá E15 og einnig hefur herferðin Inspired by Iceland vakið athygli á breðanum í júní en þá þrefaldast leitarniðurstöður. Síða leita niðurstöður um Eyjafjalla skallann jafnvægis.

Leitarorðið Ísland sýnir 52.900.000 niðurstöður og Iceland rúmlega tvöfalt meira, 110.000.000 niðurstöður.

Skessuhorn (963 m)

Það var spennandi að komast á topp Skessuhorns í Skarðsheiði. Ég var aldrei þessu vant feginn að komast af toppnum. Það var þverhnípt niður og úrkomu hryðjur buldu á okkur, fjallafólki.

Það var kyrtt veður í Kópavogi þegar lagt var af stað rétt eftir dagmál. Komið við í Ártúnsbrekkunni og safnast í jeppa. Þaðan var haldið norður fyrir Skarðsheiði og eknir 7 km inn á Skarðsheiðarveg, illa viðhöldnum línuveg sem liggur milli Skorradals og Leirársveitar.

Þegar við stigum úr bílunum í 450 metra hæð var hráslagalegt, vindur og vott veður. Fótstallur Skessuhorns sást neðan undir þokunni. Ekki spennandi að hefja göngu. Fjallafólk ákvað að breyta ekki áætlun og halda áleiðis en snúa tímanlega ef veður lagaðist eigi. Þegar nær Heiðarhorn dró, þá minnkaði vindurinn en undirhlíðar Skarðsheiðar virka eins og vindgöng í sunnanáttum. Eftir þriggja kílómetra gang var komið undir Skarðið og það sást grilla í það en þá vorum við komin í um 600 metra hæð.

Tekið var nestisstopp og fólk drukku fyrir ókomnum þorsta! En Skaftfellingar á leið frá Skaftártungu og norður fyrir Mýrdalssand drukku vel vatn áður en lagt var í hann enda með lítið af brúsum meðferðis. Þeir notuðu því þessa snjöllu forvarnar aðferð.

Skriður og klungur eru á leiðinni að Skarðinu sem er í 865 metra hæð (N: 64.29.166 - W: 21.41.835). Fóru menn hægt og hljótt upp hallan og vönduðu hvert skref.  Þegar upp á rimann var komið blasti við hengiflug. En við héldum norður eftir háfjallinu fram að vörðunni sem trjónir á kollinum.  Vegalengdin er 500 metrar og fer lítið fyrir hækkuninni sem er um 100 metrar. Á leiðinni tóku sterkir vindsveipir í okkur og þokan umlék fjallafólk. Það var gaman að hugsa um steinana sem við gengum meðfram. Þeir hafa vakað í 5 milljónir ára og staðið af sér öll óveður, jökulsorf og jarðskjálfta.

Það var stoppað stutt á toppnum, lítið að sjá á einu mesta útsýnisfjalli Vesturlands. Nokkrar myndir teknar og farið í skjól. Þar var nestispása.  Ekki sást til Hornsárdalsjökuls en hann er um 2 km austan við Skessuhorn, brött fönn með sprungum og verhöggvin ístunga. Líklega einn minnsti jökull landsins.

Á bakaleiðinni sáum við skessu meitlaða í bergstálið. Það var langt niður en nokkrar sögur eru til um skessur. Ein hrikaleg kerling reyndi að grýta risabjargi alla leið til Hvanneyrar en þar vildi hún rústa kirkju sem var henni þyrnir í auga. Heitir steinn sá Grásteinn.

Á leiðinni niður voru skóhælar óspart notaðir og hæluðum við því okkur. Það hafði bætt í úrkomu og vind. Við toppuðum á réttum tíma. Er heim var komið var kíkt á veðrið á Botnsheiði og þá sást að vind hafði lægt um hádegið en jókst er líða tók á daginn enda djúp lægð að nálgast.

Þetta var spennuferð, skyldum við ná á toppinn. Það þarf ekki alltaf að vera sól og blíða. Það tókst en tilvalið að fara afur í góðviðri. Alveg þessi virði.

Góða myndasögu frá Heimi Óskarssyni má sjá hér:

Dagsetning: 15. október 2010
Hæð: 963 metrar
Hæð í göngubyrjun:  450 metrar, við Skarðsheiðarveg  (N: 64.29.647 - W: 21.45.839)
Hækkun: 513 metrar          
Uppgöngutími:  150 mín (09:00 - 11:30) 
Heildargöngutími: 280 mínútur  (09:00 - 14:00)
Erfiðleikastig: 3 skór
GPS-hnit Skessuhorn  N: 64.29.400 - W: 21.42.170
Vegalengd:  7,2 km
Veður kl. 11 Botnsheiði: 6,3 gráður,  11 m/s af SSA, úrkoma. Raki 94%

Veður kl. 12 Botnsheiði: 6,6 gráður, 8 m/s af SSA, úrkoma. Raki 95%
Þátttakendur: Fjallafólk ÍFLM, 30 manns á 9 jeppum.                                                                    
GSM samband:  Nei - Ekki hægt að senda SMS skilaboð  
Gönguleiðalýsing: Lagt af stað frá Skarðsheiðaravegi, og gengið að efir móa og mel að skarðinu upp á rima Skessuhorns. Farið upp skriður og klungur. Þegar skarði náð gengið eftir rimanum um 500 metra að vörðu á hornsbrún. Þverhnípt austan meginn en aflíðandi vesturhlíð. Um vetur þarf að hafa ísöxi og brodda.

 

Jón Gauti Jónsson, farastjóri á toppnum. Það sér grilla í vörðuna á enda hornsins.

Þríhnúkagígur (545 m)

Þríhnúkar í Bláfjallafólksvangi ber daglega fyrir augu mín úr Álfaheiðinni. Ég vissi af Þríhnúkagíg í austasta hnúknum en hafði ekki kannað undrið. Fyrir átta dögum kom á forsíðu Fréttablaðsins frétt um að Kvikmyndafyrirtækið Profilm væri að taka upp efni fyrir National Geographic ofan í Þríhnúkagíg. Tilgangurinn er að taka myndir um eldsumbrot á Íslandi.

Við höfðum orðið vör við torkennileg ljós við hnúkana þrjá á kvöldin fyrri hluta vikunnar og því var farin njósnaferð til að sjá hvernig gengi.

Þegar við komum að Þríhnúkagíg eftir göngu meðfram Stóra Kóngsfelli, þá sáum við til mannaferða. Einnig tók á móti okkur ljósavél frá Ístak. Aðkoman að gígnum var góð. Búið að setja keðjur meðfram göngustígnum upp gíginn og einnig í kringum gígopið til að ferðamenn lendi ekki í tjóni. Það blés hressilega á okkur á uppleiðinni en gott skjól var við gígopið.

Gul kranabóma lá yfir gígopinu og niður úr henni hékk karfa fyrir hella- og tökumenn en dýpt gígsins er 120 metrar.

Þrír íslenskir hellamenn voru að bíða eftir þyrlu Landhelgisgæslunnar en hún átti að flytja búnað af tökustað en tafir urðu á þyrluflugi vegna bílslyss. Við rétt náðum því í skottið á velbúnum hellamönnum. Þeir nýttu tímann til að taka til í kringum gígopið. 

Kvikmyndataka hefur staðið yfir síðustu tíu daga og gengið vel, þrátt fyrir rysjótt veður enda inni í töfraheimi einnar stórfenglegustu myndbirtingar íslenskrar náttúru.

Dagsetning: 2. október 2010
Hæð: 545 metrar
Hæð í göngubyrjun:  400 metrar, við Stóra Kóngsfell 
Hækkun: 120 metrar          
Uppgöngutími:  60 mín (14:00 - 15:00) 
Heildargöngutími: 135 mínútur  (14:00 - 16:15)
Erfiðleikastig: 1 skór
GPS-hnit austurgígur  N: 63.59.908 - W: 21.41.944
Vegalengd:  7,2 km
Veður kl 15 Bláfjallaskáli: 8,7 gráður,  14 m/s af NA, skúrir í nánd. Raki 74%
Þátttakendur: 3 spæjarar, ég, Jón Ingi og Ari                                                                    
GSM samband:  Já - gott samband  
Gönguleiðalýsing: Lagt af stað frá Bláfjallavegi, og gengið í mosavöxnu hrauni með vesturhlíð Stóra Kóngsfells. Þaðan gengið eftir hryggnum að Þríhnúkagíg. 

 

Óvenjuleg staða við Þríhnúkagíg. Unnið að heimildarmynd um eldsumbrot á Ísland fyrir National Geographic.

 

Hlöðufell (1186 m)

Ægifegurð er það fyrsta sem kemur upp í hugann þegar maður er kominn á topp Hlöðufells. Það var ógnvekjandi og himneskt að vera á toppnum, altekinn af mikilfengleik sköpunarverksins og maður upplifir smæð sína um leið, þó er maður hávaxinn.

Víðsýnið af Hlöðufelli var stórfenglegt. Þegar horft var í norðvestur sást fyrst Þórisjökull, síðan Presthnjúkur, Geitlandsjökull, Langjökull, Hagavatn, Bláfell, Kerlingarfjöll, Hofsjökull, Vatnajökull, Hekla, Tindfjallajökull, Eyjafjallajökull, Vestmannaeyjar, Ingólfsfjall, Esjan og Botnssúlur. Einnig sást inn á Snæfellsnes . Í suðvestri voru hin þekktu Þingvallafjöll, Skriða að Skriðutindar og nágrannarnir, Kálfatindur, Högnhöfði og Rauðafell. Síðan horfðum við niður á Þórólfsfell þegar horft var í norður.Skjaldbreiður, ógnarskjöldur, bungubreiður er magnaður nágranni en það var dimmt yfir henni.

Gullni hringurinn og Hlöðufell, þannig hljóðaði ferðatilhögunin. Lagt af stað í skúraveðri frá BSI og komið við á Þingvöllum. Þar var mikið af fólki og margir frá Asíu. Eftir að hafa heilsað upp á skálin Einar og Jónas var halið á Laugarvatn, einn farþegi bættist við og haldið yfir Miðdalsfjall. Gullkista var flott en hún er áberandi frá Laugarvatni séð. Síðan var keyrt framhjá Rauðafelli en þar eru flott mynstur í móberginu. Að lokum var keyrt yfir Rótasand á leiðinni að Hlöðuvöllum.

Á leiðinni rifjuðum við Laugvetningarnir frá Menntaskólanum skemmtilega sögu sem Haraldur Matthíasson kennari átti að hafa sagt:  "að það væri aðeins ein fær leið upp á á Hlöðufell og þá leið fór ég ekki."

Við fórum alla vega einföldustu leiðina. Þegar komið er að skála Ferðafélags Íslands sést stígurinn upp fellið greinilega. Fyrst er gengið upp á stall sem liggur frá fellinu. Þegar upp á hann er komið er fínt að undirbúa sig fyrir næstu törn en það er skriða sem nær í 867 metra hæð. Klettabelti er efst á leiðinni en mun léttari en klettarnir í Esjunni. Síðan er næsti áfangi en um tvær leiðir er að velja, fara beint upp og kjaga í 1081 metra hæð. Þá sést toppurinn en um kílómeter er þangað og síðustu hundrað metrarnir. Það er erfitt að trúa því en staðreynd. 

Þegar upp á toppinn er komið, þá er geysilegt víðsýni, ægifegurð eins og áður er getið. Á toppnum var óvæntur gjörningur. Einhverjir spaugsamir listamenn höfðu komið fyrir stöðumæli sem er algerlega á skjön við frelsið. Því stöðumælar eru til að nota í þrengslum stórborga. Einnig má sjá endurvarpa sem knúinn er af sólarrafhlöðum.

Gangan niður af fjallinu gekk vel og var farið niður dalverpið og komið að uppgönguleiðinni einu. Þaðan var keyrt norður fyrir fjallið, framhjá Þórólfsfelli og inná línuveg að Haukadalsheiði. Gullfoss og Geysir voru heimsóttir á heimleiðinni.

 

Dagsetning: 19. september 2010
Hæð: 1.186 metrar
Hæð í göngubyrjun:  460 metrar, við Hlöðuvelli, skála (64.23.910 - 20.33.446) 
Hækkun: 746 metrar          
Uppgöngutími:  120 mín (13:00 - 15:00), 2,5 km bíll - Tröllafoss
Heildargöngutími: 210 mínútur  (13:00 - 16:30)
Erfiðleikastig: 3 skór
GPS-hnit toppur:  N: 64.25.171 - W: 20.32.030
Vegalengd:  5,8 km
Veður kl 15 Þingvellir: 7,2 gráður,  1 m/s af NA, léttskýjað
Þátttakendur: Ferðaþjónustan Stafafelli, 8 manns.                                                                   
GSM samband:  Já - gott samband á toppi en neyðarsímtöl á uppleið.
Gönguleiðalýsing: Lagt af stað frá Hlöðuvöllum, gengið upp á stall, þaðan upp í 867 metra hæð en dalverpi er þar. Leiðin er öll upp í móti en þegar komið er í 1.081 metra hæð, þá er létt ganga, kílómeter að lengd að toppinum. Minnir á göngu á Keili.  

 

Ferðafélagar á toppi Hlöðufells. Klakkur í Langjökli gægist upp úr fönninni.

 

Stöðumælirinn í víðerninu. Kálfatindur og Högnhöfði á bakvið.