100 ára afmælisganga á Herðubreið

Á morgun, miðvikudaginn 13. ágúst, eru slétt hundrað ár síðan fyrst var gengið á þjóðarfjallið Herðubreið. Það afrek unnu þýski jarðvísindamaðurinn Hans Reck og Sigurður Sumarliðason, bóndi frá Bitrugerði í Kræklingahlíð.  Ferðafélag Akureyrar efnir til sérstakrar afmælisferðar á fjallið í tilefni af tímamótunum og leiðir Ingvar Teitsson hópinn.  Ég hafði stefnt að þátttöku í þessa einstöku afmælisferð en komst ekki.

Ég hef komið að uppgönguleiðinni að Herðubreið og þegar horft er upp, þá finnst manni það ótrúlegt að þykkur ís hafi verið þar á ísöld. Fjallið er kennslubókardæmi um móbergsstapa sem taldir eru myndaðir í einu mjög öflugu gosi undir þykkum jökli.

Í Lesbók Morgunblaðsins 20. nóvember 1927 er góð grein "Gengið á Herðubreið". Þar segir Jóhannes Áskelsson, jarðfræðingur frá ferð sem hann fór ásamt þýskum vísindamanni dr. Sorge, þann 22. júlí, til að sanna að hægt væri að ganga á Herðubreið og staðfesti þar með að ferðin 1908 var farin. 

"Eins og kunnugt er hefir Herðubreið lengstum verið talin ógeng. Að vísu gekk dr. Reck upp á hana sumarið 1908, en nágrannar Herðubreiðar, Mývetningar, drógu orð hans mjög í efa, mest vegna þess þeim þótti hann vera fljótur í ferðum. Síðan hefur engin tilraun verð gerð til að ganga á fjallið fyrr en okkar."

Þetta er einnig merkileg ferð og gaman að lesa ferðasöguna. Þeir fóru aðra leið upp, gengu suðaustan á fjallið en dr. Reck frá hinni hliðinni, eða frá norðvestri en það er leiðin sem jafnan er farin nú á dögum.

Fyrir 80 árum hefur þekking á gosi undir jökli ekki verið þekkt, en ég man að þetta var 10% spurning í jarðfræði hjá Einar Óskarssyni í Menntaskólanum að Laugarvatni.  Jóhannes og félagar höfðu þessar hugmyndir um mótun Herðubreiðar.

"Þar sem Herðubreið er svo erfið uppgöngu, hefur reynst örðugt að ákveða um myndun hennar. - Nokkrir hafa með tilliti til útlits hennar í fjarlægð, álitið hana bergstabba, sem staðið hafi eftir, er landið á milli Bárðardals og Jökulsár seig. Aðrir hugðu Herðubreið vera eldfjall, sem hlaðist hafi upp af gosum."

Veðurspáin er góð og allt bendir til að skafheiðríkt verði á fjöllum. Ég óska göngugörpum í 100 ára afmælisferðinni á Herðubreið góðrar skemmtunar og geng með þeim í huganum.

Herðubreiðarfjöll, Eggert, Kollóttadyngja, Herðubreið  og Herðubreiðartögl. Bræðrafell ber í Herðubreið.