Ok

Fyrir viku var ég staddur í sumarbústað í Borgarfirðinum og við mér blasti tignarlegt Okið sem reis yfir heiðarnar í austri. Það er afarmikil ávöl dyngja eins og Skjaldbreiður, með nálega jöfnun, aðlíðandi halla upp í koll. Þórisjökull lúrði á bakvið Okið en rennilegur suðurendi jökulsins sást vel. Skjaldbreiður var tignarlegur sunnar. Fanntófell gægðist upp á milli fjallana ávölu. Ég hafði gengið á Skjaldbreið á fyrsta ári í Menntaskólanum að Laugarvatni árið 1981. Var sú fjallaferð ógleymanleg.

Árið 1860 ferðuðust hér Þjóðverjar tveir, Preyer og Zirkel. Segja þeir, að samkvæmt íslenzkri þjóðsögu sé Okið og Skjaldbreiður brjóst ungrar risameyjar, sem varð að steini, þegar ættir trölla urðu aldauða í landinu. Ég ákvað því að klára könnun á brjóstum risameyjarinnar með því að ganga á Ok, laugardaginn 19. júlí í glæsilegu veðri.

Lagt var í göngu á Ok frá vörðu á Langahrygg þar sem vegurinn liggur hæst á Kaldadal, í 730 m hæð. Langihryggur er forn jökulalda sem jökullinn á Okinu hefur ýtt upp. Frá þessum stað eru 4,85 km upp á koll fjallsins. Gönguferðin tók einn og háflan klukkutíma og var allan tímann stefnt í NV háfjallið. Á miðri leið, í tæplega þúsund metra hæð var varða og frá henni sást í toppinn.  Það voru skemmtileg skilaboð. Bræðravirki er risspöng og er það tígurlegt kenni á vinstri hönd.

Nokkur móbergsfell standa í hlíðum Oksins umflotin grágrýtishraunum á alla vegu. Helstu eru Fanntófell (901 m) og Lyklafell (845 m) að sunnan. Að vestan er Oköxl, mikill höfði er gengur vestur úr háfjallinu. Sumir ganga þangað. Að norðan er Vinnumannahnjúkur, lítill tindur. 

Norðanvert í fjallinu á gígbarminum er hæsti punktur og þar er varða eða mælingarpunktur sem Landmælingar Íslands hafa komið upp.  Jökullinn á Okinu hefur farið minnkandi ár frá ári og er nú svo komið, að aðeins smájökulfláki er norðan í háfjallinu. Talsverðar jökulöldur og ruðningur neðar í hlíðinni vitna þó um forna frægð. Rauður litur er áberandi í skálunum.

Okið er kulnað eldfjall, sem grágrýtishraun hafa runnið frá, og er stóreflis gígur í hvirfli fjallsins og innan gígrandanna sést mótast fyrir öðrum gíghring. Gígurinn var áður fyrr á kafi í jökli en er nú algerlega jökulvana. Sér móta fyrir vatni í gígnum og rann vinalegur lækur úr öskjunni er grágrýtishraun runnu áður. Munu þetta etv. vera efstu upptök Grímsár í Lundarreykjadal og er hún nú um mundir loðin af laxi.  Ég mældi þvermál gígsins, frá vörðu að læk, 889 metra og hæðarmunur tæpir 50 metrar.

Útsýni er gott, einkum til vesturs. Borgarfjörðurinn liggur opinn fyrir augum fjallgöngumannsins.  Skarðsheiði og út eftir Snæfellsnesi allt til jökuls. Akrafjall tók sig vel út og Esjan endilöng með Móskarðshnjúka í endann. Hvalfell og Þingvallafjöll sáust glöggt og allt til Eyjafjallajökuls í suður.  Nær voru glæsilegu fjöllin, Eiríkjsökull, Geitlandsjökull, Prestahnjúkur og nágranninn Þórisjökull. Skjaldbreiður og vestan hans Tindaskagi.

Í 1.064 metra hæð fundust efstu mörk gróðurs. Mosinn var fulltrúi flórunnar. Hæðarmörkin þar sem mosinn hittir fjallið eru þar sem fjallið mætir himninum.
Rjúpur tvær hreiðruðu um sig hundrað metrum neðar og öðrum hundrað metrum neðar sást berjalyng. Litlu neðar fundust leifar af haglaskotum.

Það var vinalegt að heyra ropið í rjúpunum en eftir að lækurinn hljóðnaði var aðeins flugumferð sem æpti í þögninni. Densilegur Þórisjökull fylgdist álengdar með.

GSM samband furðulegt á toppnum, gat ekki hringt né sent SMS skeyti. Hins vegar gat ég móttekið símtal og leiðbeint fólki um sveitir Borgarfjarðar enda með stórbrotið útsýni og fjörðurnn lá opinn fyrir mér.

 

Varða á Langahrygg á Kaldadal. Á bak við vörðuna sér í toppin á Strút, Eiríksjökul, Hádegisfell nyrðra og syðra, Geitlandsjökul og Presthnjúk. "It is cracy", sögðu erlendir ferðamenn sem komu að vörðnni. Það er hægt að taka undir það. Jónas Hallgrímsson fór um svæðið  og kallaði Presthnjúk Bláfell. Ekki finnst mér það frumlegt nafn hjá skáldinu.

 

   Það sem eftir er af jöklinum á Ok. Það sér í Vinnumannahnúk og Eiríksjökul í austri.

            Gönguleið     Frá vörðu á Langahrygg á Kaldadal í 730 m hæð og stefnt á háfjallið. Halli er jafn uþb. 5-6 gráður. Farið í kringum gíginn.                                              
             Vegalengd   13,4 km en 4,85 km að vörðu
            Göngutími     Um 3 klst fram og til baka
               Landslag    Hlíðarnar eru ekki brattar, frekar aflíðandi, gróðursnautt
                 Hækkun   450 m
            Mesta hæð   1182m
                  Gráðun    B, létt gönguleið, hindrunarlítil
             Tengingar    Oköxl
                      GSM    Samband á toppi. Gekk illa að hringja og senda SMS
                       GPS   N: 64.35.938  W: 20.52.802

Þótti mér betur farið en heima setið. Ok lýkur þar að segja frá Okför.